Wetterskip Fryslân heeft een speciale reliëfkaart laten ontwikkelen om het geïnteresseerde publiek te tonen hoe de onzichtbare grondwaterstromen verlopen. “Uiteindelijk gaat het erom begrip te kweken voor het watergedrag onder de grond en daarmee ook uit te leggen welke beleidskeuzes er worden gemaakt.”
De schematische reliëfkaart van Friesland laat de hoogteverschillen zien tussen (van noord naar zuid) de Waddenzee, de noordelijke kleischil, het veengebied en de hogere zandgronden van het Drentse plateau. Het grondwater beweegt van weerskanten naar het laagste punt: de veengebieden. “In de Friese veenpolders is de huidige waterhuishouding ingericht op het drooghouden van het veen. Overtollig grondwaterwordt via de Friese Boezem afgevoerd naar de Waddenzee”, zegt Cor de Boer van Wetterskip Fryslân.
Door de ontwatering daalt het maaiveld in de veengebieden. Dat leidt ertoe dat polderpeilen worden verlaagd. Hierdoor stroomt er meer grondwater naar de diepe veenpolders. “In combinatie met het veranderende klimaat, met drogere zomers en nattere winters, leidt dit tot steeds grotere uitdagingen en werkt verdroging van bijvoorbeeld de zandgebieden weer in de hand. Vanuit het westen en het noorden komt er dan weer meer zout grondwater naar de veenpolders.”
Om deze situatie inzichtelijk te maken, is er nu de veenmobiel: een op een aanhanger geplaatste reliëfkaart met verschillende watercompartimenten. “De kaart laat de beweging van het grondwater zien. Boven de kaart hangt een regenbuis en door aan de kranen te draaien, kun je verschillende scenario’s tonen, bijvoorbeeld wat er zou gebeuren als de Waddenzee droog zou vallen. Om maar een extreem voorbeeld te noemen.”
Het Wetterskip wil met de veenmobiel de provincie intrekken om geïnteresseerden meer te vertellen over de werking van het grondwater. “De meeste mensen weten daar niet zoveel van. Het klinkt allemaal heel abstract. Terwijl dit een onderwerp is waarover in de toekomst grote beslissingen moeten worden genomen. Met deze kaart willen we dat tastbaar en concreet maken en hopelijk bijdragen aan draagvlak voor beleidskeuzes in de toekomst.”
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?