Van een demissionair kabinet valt op Prinsjesdag geen vuurwerk te verwachten en dat blijkt uit de plannen op watergebied. Er is weinig nieuws onder de zon.
Het belangrijkste nieuwtje is dat in het vandaag gepresenteerde Deltaprogramma 2018 voor het eerst een Deltaplan Ruimtelijke adaptatie is opgenomen. In dit plan staan maatregelen om de gevolgen van extreem weer als gevolg van de klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken. Daarover meer in dit bericht.
Koning Willem-Alexander noemde het woord ‘water’ niet in de troonrede. Wel ging hij in op het klimaatbeleid. “In Brussel blijft Nederland zich hard maken voor een Europese Unie die oplossingen biedt voor vraagstukken op terreinen als veiligheid, migratie en klimaat en energie. Zo moeten de afspraken uit het klimaatakkoord van Parijs worden verankerd in een stevig Europees klimaat- en energiebeleid. Het tegengaan van klimaatverandering is per definitie een internationale opgave, waaraan ieder land moet bijdragen. In Nederland voeren we het Energieakkoord onverkort uit. Hierin staat de reductie van CO2-uitstoot centraal.”
Het Rijk en bedrijfsleven nemen in 2018 aanvullende initiatieven om ervoor te zorgen dat het doel van een volledig circulaire Nederlandse economie in 2050 wordt gehaald. Dit jaar is het Grondstoffenakkoord door honderdtachtig partijen getekend, waaronder diverse bedrijven en organisaties uit de watersector. De uitvoering van de plannen start in 2018; waar nodig worden ze bijgesteld.
Nederland staat wereldwijd op de derde plek van landen met de beste infrastructuur, aldus de toelichting op de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het Rijk trekt komend jaar 6,2 miljard euro uit voor investeringen in de infrastructuur. Daarvan gaat 965 miljoen euro naar onderhoud en aanleg van vaarwegen. In de loop van 2018 worden onder meer de keersluis Limmel, de vaarweg Meppel-Ramspol (keersluis Zwartsluis), de verruimde vaarweg Eemshaven-Noordzee en de vaargeul Wielingen opengesteld. Verder gaat de bouw van de sluis Terneuzen van start.
Het totale budget van het Deltafonds is volgend jaar ongeveer 1,1 miljard euro. Voor de verbetering van waterveiligheid is in 2018 526,7 miljoen beschikbaar. Verder wordt 188,8 miljoen uitgetrokken voor beheer, onderhoud en vervanging en 22 miljoen voor de beschikbaarheid van zoetwater.
in de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is een bedrag van 33,4 miljoen euro voor integraal waterbeleid opgenomen. Dat is beduidend minder dan de 44,9 miljoen in 2017. De reden is dat dit jaar het project om de icoonwaarde van de Afsluitdijk te versterken wordt uitgevoerd. Het ministerie rapporteert sinds 2016 jaarlijks over de voortgang van het integraal waterbeleid in de publicatie De Staat van Ons Water.
De begroting gaat ook in op subsidies. Zo krijgt onderzoeksinstituut Deltares tussen 2018 en 2020 in totaal 3,1 miljoen euro voor de bouw van een nieuwe GeoCentrifuge. Volgens het ministerie is de GeoCentrifuge van groot belang voor de instandhouding van de nationale en internationale kennisinfrastructuur op het terrein van water en bodem. Een ander initiatief dat financieel wordt ondersteund, is het samenwerkingsprogramma Lumbricus door Waterschap Vechtstromen met regionale partijen. Dit programma richt zich op het geïntegreerd toepassen van innovatieve maatregelen op het gebied van bodem en water, om daarmee te zorgen voor een klimaatrobuuste inrichting van het bodem- en watersysteem van beekdalen.
Het kabinet stelt de komende jaren aanzienlijk meer geld beschikbaar voor het internationaal delen van waterkennis. In 2018 gaat het om 13,6 miljoen euro extra. Tevens wordt in de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking het budget voor schoon drinkwater en sanitatie met 6,4 miljoen euro verhoogd . Nederland streeft ernaar om in 2018 2,3 miljoen extra mensen toegang te geven tot sanitaire voorzieningen en voorlichting over hygiëne en 1,6 miljoen mensen toegang tot een verbeterde waterbron.
Het is ook de bedoeling dat volgend jaar drie miljoen mensen profiteren van de Nederlandse inzet voor verbeterd stroomgebiedbeheer en veiligere delta’s in ontwikkelingslanden, waardoor zij minder kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Dit is conform de Internationale Water Ambitie van Nederland. Onze waterdiplomatie concentreert zich op het voorkomen van conflicten in de grensoverschrijdende stroomgebieden van de Senegal rivier, de Nijl, de Jordaan en de Mekong.
Tot slot nog even wat het kabinet doet aan cybersecurity. Dit thema valt onder het ministerie van Economische Zaken. Voor cybersecurity is vanaf 2018 structureel 26 miljoen euro per jaar beschikbaar. Een nieuwe maatregel is dat jaarlijks 2,5 miljoen gaat naar een Digital Trust Centre die bedrijven ondersteunt bij het tegengaan van cyberdreigingen.
Meer informatie:
Prinsjesdagstukken waaronder de begrotingen
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.