secundair logo knw 1

Het watersysteem van de Indus is het belangrijkste en kwetsbaarste in de wereld I foto: Bernard Gagnon / Wikimedia Commons

De watersystemen waarvan gletsjers en sneeuw de belangrijkste bron van zoetwater zijn, worden bedreigd door klimaatverandering en menselijke invloeden. Voor 1,9 miljard mensen kan dat aanzienlijke gevolgen hebben, ook in Europa. Dit blijkt uit internationaal onderzoek onder leiding van de Universiteit Utrecht.

Ongeveer een kwart van de wereldbevolking is afhankelijk van de watertoevoer uit hoge bergketens: 300 miljoen mensen direct en 1,6 miljard indirect. Het gaat om 78 zogeheten watertorens van de wereld. Een internationaal team van 32 wetenschappers heeft deze systemen gerangschikt aan de hand van kwetsbaarheid in de Water Tower Index. Hun conclusie in een op 9 december gepubliceerd artikel in Nature is dat de belangrijkste natuurlijke watertorens ook de kwetsbaarste zijn.

Walter ImmerzeelWalter Immerzeel

De leiding van het onderzoek lag in handen van professor Walter Immerzeel en fysisch geograaf Arthur Lutz van de Universiteit Utrecht en onderzoeksbureau FutureWater. “We hebben niet alleen gekeken naar hoeveel water er zit opgeslagen in de watertorens”, zegt Immerzeel die de leerstoel Mountain Hydrology bekleedt. “We hebben ook onderzocht hoeveel water er benedenstrooms nodig is en hoe kwetsbaar deze systemen zijn voor veranderingen in de komende decennia. Dat maakt ons onderzoek uniek.”

Volgens hem werden bergen vroeger als minder belangrijk voor het systeem van de aarde gezien dan tropische bossen en oceanen. “Nu beginnen we te beseffen dat zij even belangrijk zijn.”

Snellere opwarming
De zoetwatervoorziening vanuit de hoge bergtekens is in gevaar door klimaatverandering, bevolkingsgroei, slecht gebruik van waterbronnen en andere factoren zoals geopolitieke instabiliteit. Een van de grootste problemen is dat deze plekken sneller opwarmen dan andere: bijvoorbeeld zo’n 2 graden Celsius in de Himalaya in vijftig jaar, terwijl wereldwijd het om gemiddeld 1 graad gaat. Hierdoor wordt de functie van de bergketens als waterbuffer aangetast, omdat gletsjers massa verliezen en meer sneeuw smelt.

De onderzoekers roepen op tot onmiddellijke actie. Zij bevelen aan om voor elke bergketen internationaal beleid en strategieën te ontwikkelen. Tevens wordt opgemerkt dat de watertorens het beste kunnen worden beschermd door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Top drie in Azië
De drie meest kwetsbare watertorens bevinden zich in Azië: Indus, Tarim en Amu Darya. Daarna volgen Chili/Patagonië-Zuid (Zuid-Amerika) en Fraser (Noord-Amerika). Het systeem van de rivier Indus is het grootste en kwetsbaarste ter wereld. Dit bestrijkt een flink deel van het Himalayagebergte en ligt in Afghanistan, China, India en Pakistan.

Ook in Europa staan watersystemen van hoge bergtekens onder druk. De watertoren van de Rhône, dus van de Alpen, staat op nummer elf van de lijst. In de top twintig staan verder de systemen van de Po, de Rijn en zowel het noordwesten als het noordoosten van de Kaukasus. Bij de Rijn worden onder andere een temperatuurstijging van 1,4 graad tussen 2000 en 2050 en een groei van het bruto nationaal product met 50 procent in de betrokken landen genoemd als factoren van kwetsbaarheid.

 

MEER INFORMATIE
Onderzoeksartikel in Nature (betaling)
Water Tower Index
Bericht van Universiteit Utrecht
WUR over eigen deelname
Artikel in National Geographic

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Is er ook gedacht aan de mogelijkheid deze zout/zoet oppositie deels te gebruiken voor energiewinning? Immers zoet en zout water hebben een verschil in osmotische druk, waardoor het mogelijk is die op te vangen en volkomen uitstootvrije energie te leveren. Dit noemen we Blue Energy. Inmiddels is er een proefcentrale op de Afsluitdijk. Laat het niet bij proeven blijven!
Ik begrijp de zorgen van het waterschap. Maar hebben ze dan zelf geen middelen in handen om het landgebruik te sturen, of beperkingen op te leggen aan nieuwe teelten die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden? Ze zijn toch niet onmachtig? De "Factsheet aanpassen grondgebruik voor KRW" (FLO Legal, 2023) geeft aan dat waterschappen wel degelijk instrumentarium ter beschikking hebben bezitten om het landgebruik te kunnen sturen. Waar het helaas aan ontbreekt is bestuurlijk lef om dit instrumentarium in te zetten.
Zeer interessant!
Veel succes met de verdere onderzoeken.
Geachte mevr. Sien Kok,
alles is onlosmakelijk atomair verbonden binnen relativiteit van tijd/ruimte en eenheid geest stof, telen zonder chemie, inschakelen industrie en prive personen telt allemaal, maar denk ook even aan satellieten met hun negatieve effect op klimaat, 24/7. U geeft oude wetmatigheden een nieuw jasje. Succes, Jan Kalverdijk
Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd?