secundair logo knw 1

De waterschappen willen zelf ook een rol spelen bij natuurherstel l Foto Unsplash/Ries Bosch

De uitspraak van de rechter vandaag in de zaak van Greenpeace tegen de Staat kan opnieuw leiden tot een impasse in het stikstofbeleid, zo vrezen de waterschappen. Ze zijn voorstander van een versnelling in natuurherstel, maar benadrukken ook dat vertraging van hun projecten daarop juist een averechts effect heeft.

Volgens de rechtbank in Den Haag handelt de Staat onrechtmatig door de verslechtering van de stikstofgevoelige natuur in Natura 2000-gebieden niet tijdig te stoppen en de eigen stikstofdoelen niet te halen. Daarmee stelt hij de milieuorganisatie Greenpeace, die de zaak had aangespannen, in het gelijk. 

De rechter eist dat de regering alsnog de doelen haalt die ze zelf voor 2030 heeft gesteld, op straffe van een – zeer uitzonderlijke – dwangsom van 10 miljoen euro. Daarbij moet voorrang worden gegeven aan de meest kwetsbare natuur, zoals de Omgevingswet ook voorschrijft. 

Die wettelijke stikstofdoelen zijn volgens de rechtbank 'een absolute ondergrens', waarvan niet zonder een dwingende reden kan worden afgeweken. De maatregelen die onder het vorige kabinet zijn vastgesteld, zijn echter 'ruim onvoldoende' om de doelen van 2025 en 20230 te halen. 

Ook in het huidige kabinet-Schoof heeft de rechtbank wat dat betreft weinig vertrouwen. Sterker nog: de stopzetting van het zogeheten transitiefonds van ruim 24 miljard euro (voor boeren die vrijwillig stoppen) is zelfs 'een stap terug', terwijl er juist extra maatregelen nodig zijn om de stikstofdoelen te halen.

Natuurherstel
In een eerste reactie zegt de Unie van Waterschappen te onderkennen dat een versnelling nodig is in natuurherstel. De waterschappen willen daar zelf ook een rol in spelen met bijvoorbeeld relatief eenvoudige waterbeheermaatregelen die snel effect hebben op het watervasthoudende vermogen van de bodem. 

Tegelijk vrezen ze voor een impasse, zoals in 2019 na de uitspraak van de Raad van State over de stikstofaanpak van het Rijk. Het is belangrijk dat de waterschappen hun werk aan sterke dijken, schoon en voldoende water te allen tijde kunnen voortzetten, benadrukken ze. 

"Veel van de projecten van de waterschappen dragen ook bij aan het verbeteren van de natuur en de waterkwaliteit. Vertraging van die projecten zal natuurherstel alleen maar verder op de lange baan schuiven."

Stikstofcommissie
Of dat nu het geval zal zijn, is volgens de Unie nog onduidelijk. Eerder trok ze die conclusie al wel naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State over intern salderen, wat niet meer mogelijk is zonder natuurvergunning. Daarop besloot het kabinet afgelopen vrijdag een ministeriële stikstofcommissie in te stellen, die moet voorkomen dat Nederland ‘vastloopt’ door stikstofbeperkingen.  

De waterschappen menen ook dat er verder moet worden gekeken dan alleen naar stikstofreductie. "Alternatieve teelten die bijvoorbeeld in de plaats van veehouderijen komen, kunnen namelijk een negatiever effect hebben op de waterkwaliteit", waarschuwen ze.

Greenpeace noemt de uitspraak van de rechtbank 'een belangrijke overwinning voor de natuur', de MOB van Johan Vollenbroek komt alvast met een handreiking aan het kabinet voor het oplossen van de crisis. LTO-voorzitter Ger Koopmans meent dat de huidige wet moet worden aangepast en roept de staat op om in hoger beroep te gaan. 

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Gert Timmerman · 25 days ago
    Is het niet van-den-zotten-in-het-kwadraat dat de rechterlijke macht de overheid moet veroordelen tot het naleven van de door haar zelf gemaakte wetgeving?
  • Je reactie is nog niet geplaatst. We checken hem eerst.
    Hans Middendorp · 26 days ago
    "En zij vreesden met groote vreeze!"  staat er in de Bijbel. Wat een negatief stukje. De rechter heeft een dwangsom opgelegd voor 2030. Minister Wiersma heeft nog even de tijd om met een oplossing te komen.
(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

Is er ook gedacht aan de mogelijkheid deze zout/zoet oppositie deels te gebruiken voor energiewinning? Immers zoet en zout water hebben een verschil in osmotische druk, waardoor het mogelijk is die op te vangen en volkomen uitstootvrije energie te leveren. Dit noemen we Blue Energy. Inmiddels is er een proefcentrale op de Afsluitdijk. Laat het niet bij proeven blijven!
Ik begrijp de zorgen van het waterschap. Maar hebben ze dan zelf geen middelen in handen om het landgebruik te sturen, of beperkingen op te leggen aan nieuwe teelten die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden? Ze zijn toch niet onmachtig? De "Factsheet aanpassen grondgebruik voor KRW" (FLO Legal, 2023) geeft aan dat waterschappen wel degelijk instrumentarium ter beschikking hebben bezitten om het landgebruik te kunnen sturen. Waar het helaas aan ontbreekt is bestuurlijk lef om dit instrumentarium in te zetten.
Zeer interessant!
Veel succes met de verdere onderzoeken.
Geachte mevr. Sien Kok,
alles is onlosmakelijk atomair verbonden binnen relativiteit van tijd/ruimte en eenheid geest stof, telen zonder chemie, inschakelen industrie en prive personen telt allemaal, maar denk ook even aan satellieten met hun negatieve effect op klimaat, 24/7. U geeft oude wetmatigheden een nieuw jasje. Succes, Jan Kalverdijk
Interessant. Hoe staat het met de PFAS-hoeveelheden die bij Chemelot in de Maas worden geloosd, wordt hier wel op gehandhaafd?