De waterschappen hebben een volledig ‘circulair biertje’ geproduceerd, gemaakt van gezuiverd rioolwater. Behalve het bier zelf zijn ook het brouwproces, het etiket, de inkt op het etiket, het flesje en het bierkratje circulair. Met het bier willen de waterschappen laten zien dat het hele bierproductieproces met grondstoffen uit de drinkwaterproductie en (riool)waterzuivering kan worden gerealiseerd. Tegelijk is de actie een oproep aan de overheid om haast te maken met het opheffen van de afvalstatus van de grondstoffen.
De naam van het bier is Ontboezeming. Er zijn honderd flesjes van gemaakt, vertelt Jouke Boorsma van AquaMinerals, de afzetorganisatie van grondstoffen en energie uit de watersector. “Het kan zijn dat we er nog een batch van maken, omdat er de nodige vraag naar is, maar daar blijft het wel bij. Het is een ludieke actie.”
Het water dat is gebruikt voor het bier, is door de puurwaterfabriek NieuWater in Emmen geproduceerd ‘ultrapuur water’. Het glas van het bierflesje is gemaakt met calciet (kalk), dat vrijkomt bij de ontharding van drinkwater. Het papieren etiket van het flesje is nu gemaakt van papier waarin bermgras is verwerkt, maar dat kan ook van cellulose: teruggewonnen toiletpapier.
De drukinkt van Ontboezeming is gemaakt van vivianiet, een ijzerfosfaat uit zuiveringsslib. Het etiket is met ‘bioplastic’-lijm op het flesje geplakt. Bacteriën uit de afvalwaterzuivering produceren dit polymeer. De flesjes bier worden vervoerd in een 3D geprint duurzaam bierkrat. De hoofdingrediënten van het krat zijn de grondstoffen cellulose en Kaumera uit rioolwater en calciet uit drinkwater. Om het bierkrat te verstevigen, is gebruikgemaakt van een biocomposiet waarin ook weer cellulose en calciet zijn verwerkt.
Het bier wordt her en der uitgedeeld, onder meer op het onlangs gehouden congres van de International Water Association (IWA) in Kopenhagen, vertelt Boorsma. Verspreiden is een manier om de productiemogelijkheden van grondstoffen uit de watersector onder de aandacht te brengen. Maar met het volledig circulaire bier willen de waterschappen ook aandacht vragen voor de status van de grondstoffen waarmee het bier is gemaakt.
Want deze teruggewonnen reststoffen uit riool- en drinkwater worden - nog altijd - als afvalstof gezien. Daar willen de waterschappen vanaf, want door de afvalstatus gelden bij verwerken, toepassen en vervoeren, regels en vergunningprocedures die de afzet van de stoffen bemoeilijken. Dat strookt niet met de transitie naar een circulaire economie, waarop wordt ingezet door de overheid, aldus de waterschappen, die erop wijzen dat het transitietempo omhoog moet om het gestelde doel - volledig circulaire economie in 2050 - te halen.
Ze dringen er dan ook al langere tijd op aan dat de afvalwet en regelgeving die stammen uit de jaren 70, worden aangepast. Die aanpassing gaat moeizaam. “Maar we maken er wel stappen in”, zegt Boorsma. “Zo verliest struviet deze maand zijn afvalstatus.” Het is een belangrijke stap, want het mineraal struviet is zeer geschikt als nutriënt voor de landbouw en wordt door AquaMinerals voor de waterschappen in de markt gezet.
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.