In het natuurgebied De Wieden, bij Belt-Schutsloot, bindt Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) de strijd aan met exotische waterplanten als het ongelijkbladig vederkruid. Dat vereist een zorgvuldige werkwijze, waarvoor circa acht weken worden uitgetrokken.
Belt-Schutsloot is niet de enige plek waar WDODelta problemen heeft met exotische waterplanten. "We komen ze door het jaar heen verspreid over ons gebied tegen", zegt woordvoerder Herald van Gerner. "Maar hier is het probleem wel groot als we nu niet ingrijpen. Dit gebied kent veel recreatievaart en die heeft er last van. Ook is het slecht voor de inheemse flora en fauna in het water."
De Wieden is een meren- en moerasgebied in de kop van Overijssel met veelgebruikte vaarroutes. Het maakt deel uit van het Nationaal Park Weerribben-Wieden.
De ‘probleemplanten’ verspreiden zich snel, overwoekeren sloten en laten watergangen volledig dichtgroeien, met als gevolg dat andere waterplanten en vissen zuurstof tekortkomen, aldus het waterschap. Ze kunnen ook duikers, stuwen en gemalen verstoppen en belemmeren daardoor de water aan- en afvoer in het natuurgebied.
Lastige klus
WDODelta heeft daarom de handen ineengeslagen met Natuurmonumenten en de provincie Overijssel om tot een aanvalsplan te komen. Eerst is zorgvuldig onderzoek gedaan naar waar en hoeveel ongelijkbladig vederkruid aanwezig is. Volgende week begint de daadwerkelijke bestrijding.
Op moeilijk bereikbare plekken of op plekken met weinig exoten wordt handmatig gewerkt. Bij grote hoeveelheden wordt een harkboot ingezet om de exoten van wortel tot blad uit het water te verwijderen.
"Het is best een lastige klus", weet Van Gerner. "Niet zozeer het verwijderen zelf, maar wel omdat ieder achtergebleven deel van een plant, direct weer kan ‘aantakken’ en verder kan bloeien, waarmee het woekeren weer van begin af aan begint. Om dit te voorkomen, gaan we dus erg zorgvuldig te werk."
Gft-container
Mede daarom is het voor het waterschap moeilijk in te schatten hoe de werkzaamheden zullen verlopen. De planning, die loopt tot 3 maart, is dan ook een voorlopige. Sommige vaarroutes kunnen worden afgesloten.
De handel in exotische planten is inmiddels verboden, maar ze zijn nog wel aanwezig in vijvers en aquaria. WDODelta, Natuurmonumenten en de provincie roepen aquarium- en vijverbezitters daarom op exotische waterplanten in de gft-container te gooien in plaats van in de sloot.
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water