De risicobeheersing en schadeafhandeling moeten voortaan beter en daarvoor is een plan van aanpak opgesteld. Dat laat Waterschap Rivierenland weten in reactie op rapporten van Deltares en de commissie Van der Vlist over hoe de versterking van de dijk langs de Lek tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer is aangepakt.
Het waterschap bracht deze publicaties afgelopen maandag naar buiten en gaf tegelijk aan welke lessen hieruit worden getrokken. Zo zegt Waterschap Rivierenland nu ‘alles op alles’ te zetten om de schades op een verantwoorde manier met bewoners af te ronden. Ook wordt de beoordeling van de risico’s van dijkversterkingsprojecten verbeterd.
Het gaat om de versterking van het tien kilometer lange traject van de Lekdijk tussen Kinderdijk en Schoonhovenseveer gedurende de periode van 2013 tot en met 2018. Daarop leverde prof. dr. ir. Stefan van Baars zware kritiek in het eigen rapport De Lekdijk is lekgestoken! dat hij vorig jaar in april publiceerde. Er waren volgens hem in een nieuwe methode verkeerde technieken gebruikt, waardoor woningen forse schade opliepen en de dijk zelfs niet meer veilig zou zijn bij hoogwater.
Geen acuut waterveiligheidsrisico
In opdracht van Waterschap Rivierenland heeft Deltares toen eerst een spoedonderzoek naar de waterveiligheid uitgevoerd. De resultaten zijn in juli 2021 gepubliceerd. Het onderzoeksinstituut concludeerde dat er geen acuut waterveiligheidsrisico is, uitgaande van de huidige omstandigheden. Deze boodschap wordt herhaald in het rapport over het vervolgonderzoek dat nu is verschenen. De onderzoekers melden dat de Lekdijk voldoet aan de veiligheidsnormen, zoals die destijds bij het ontwerp van de dijkversterking van toepassing waren.
Deltares keek in het vervolgonderzoek of het ontwerp van de dijkversterking op de juiste manier is uitgevoerd. Hierbij wordt een mogelijk probleem gesignaleerd. Het is niet volledig uit te sluiten dat er bij de aanleg van de betonnen boorpalenwanden in de dijk een verbinding langs de boorpalen is ontstaan. Dat kan tijdens hoogwater leiden tot een hogere waterdruk onder de dijk. De veiligheid komt hierdoor niet in het geding, maar de levensduur van de constructie kan korter zijn dan het uitgangspunt van honderd jaar. Deltares beveelt aan om dit goed te monitoren.
De onderzoekers zien een relatie tussen de uitvoering van de dijkversterking en de geconstateerde schade aan de nabijgelegen huizen. Deze schade lijkt het gevolg te zijn van het verruimen van de maximaal toelaatbare vervormingseisen in verband met funderingen van huizen. Ook is er in de praktijk onvoldoende ingegrepen.
Schadeafhandeling schrijnend genoemd
De adviescommissie onder leiding van voormalig topambtenaar Hans van der Vlist boog zich over de afhandeling van de schades, die soms in de tonnen lopen. De commissie noemt het schrijnend dat zo’n dertig schadedossiers na zeven jaar nog steeds niet zijn afgehandeld. Daardoor is het vertrouwen van bewoners ernstig geschaad.
De regie heeft vooral in handen van de aannemer gelegen op basis van een design & construct-contract. Dat vindt de commissie een onwenselijke zaak, omdat er bij een overheidsproject duidelijke bestuurlijke, maatschappelijke en juridische verantwoordelijkheden zijn. Het advies aan het waterschap is om alsnog de regie bij de schadeafhandeling te nemen. Verder wordt aangeraden coulant om te gaan met de toerekening van schade wanneer de oorzaak niet meer kan worden vastgesteld en de betrokken bewoners een vergoeding voor de overlast te geven.
Nu regie bij waterschap
Waterschap Rivierenland laat weten de conclusies en aanbevelingen van Deltares en de commissie Van der Vlist over te nemen. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld. De aandacht voor de bewoners had beter gekund en gemoeten, wordt gesteld. Het waterschap heeft inmiddels de regie genomen bij de afhandeling van schade en gaat ook een eigen schadebureau opzetten. Bewoners kunnen een ‘second opinion’ aanvragen op kosten van het waterschap.
Bij het risicomanagement van dijkversterkingsprojecten worden eveneens verbeteringen doorgevoerd. Zo wil Waterschap Rivierenland nieuwe keuzes maken in de contracteringsfilosofie en contractbeheersing. Ook gaat het waterschap onderzoeken hoe de risico’s van grondvervormingen beter kunnen worden begrepen en vertaald.
MEER INFORMATIE
Waterschap Rivierenland over de adviezen (met links)
Toelichting op onderzoek door Deltares
H2O Actueel: eerste rapport Deltares
H2O Actueel: ‘lek geprikte’ Lekdijk
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.