De verwachte regenval tot en met donderdag in Zuid-Oost Nederland, leidt tot een waterafvoer in de Maas van 2.750 kubieke meter per seconde, stelt Waterschap Limburg. “Dit is hoog en zeer ongebruikelijk voor de zomerperiode. De waterstand is vergelijkbaar met die in 1993, toen de Maas overstroomde.”
De Maas zal nu niet opnieuw overstromen, de rivier heeft meer ruimte en er zijn dijken aangelegd, maar beken in Limburg zijn wel buiten hun oevers getreden. De rivier de Roer bereikt donderdagnacht of overdag naar verwachting de hoogste waterstand ooit gemeten, stelt de Veiligheidsregio Limburg-Noord.
In Zuid-Limburg wordt in de nacht van woensdag op donderdag opnieuw veel regen verwacht, 30 tot 50 mm. Omdat er al zeer veel regen gevallen is (lokaal meer dan 100 mm) zal de wateroverlast steeds groter worden. Het KNMI heeft voor Limburg code rood (weeralarm) afgegeven.
Ongekend
Patrick van der BroeckDe wateroverlast is ongekend, zegt dijkgraaf Patrick van der Broeck van Waterschap Limburg. Water loopt door straten, huizen lopen onder. "Dit hebben we hier nog nooit meegemaakt. Het water komt van alle kanten op ons af.” Wat er nu valt, behoort tot de categorie die eens in de 100 jaar valt, zegt de dijkgraaf tegen NRC. “We beschikken inmiddels over vijfhonderd buffers, laagten in het landschap, die het water vasthouden. Maar we hebben nog niet voldoende buffers. Bovendien zijn die buffers ontworpen op regenbuien die eens in de 25 jaar vallen.”
Waterschap Limburg zette op diverse plekken afsluiters dicht om wateroverlast te beperken. In Geysteren, Heijense Leigraaf (Afferden) bij de Papenbeekse broeklossing (Well) zijn pompen geplaatst. Bij de Springbeek (Blerick) en Kwistbeek (Baarlo) zijn aggregaten ingezet.
Frontale neerslag
Zware buien in de zomer zijn niet ongewoon. De situatie is nu anders omdat de buien geclusterd in brede zones urenlang op dezelfde plaats blijven. De neerslaghoeveelheden door deze grootschalige of frontale neerslag lopen enorm op. De bufferende werking van de bodem en de vegetatie is daar al snel niet meer tegen opgewassen, schrijft Alphons van Winden op de site Waterpeilen.
In het stroomgebied van de Maas en de noordelijke Rijndelta valt de meeste neerslag op woensdag en donderdag, waarbij in een strook van het Ruhrgebied/Zuid-Limburg via de Ardennen op uitgebreide schaal 50- 80 mm wordt verwacht, lokaal mogelijk 100-150 mm, aldus Rijkswaterstaat.
In zijn analyse van de ontwikkelingen komt Van Winden woensdagmorgen tot een voorzichtiger schatting van de verwachte waterafvoer in de Maas, dan Waterschap Limburg. Hij gaat uit van ‘1.500 of misschien wel 1.750m3/s’. Rijkswaterstaat schrijft zelf rekening te houden met een scenario tot mogelijk 2,575 m3/s. Vanaf vrijdag gaat de afvoer bij Maastricht weer dalen.
Waterafvoer Maas | Tabel Rijkswaterstaat
Uiterwaarden elders
Naast de vele wateroverlast in Limburg overstromen de weerden van de Maas. Rijkswaterstaat waarschuwt dat elders in het land uitwaarden zullen overstromen en dat tot overlast zal leiden, onder andere voor campings en vee in uiterwaarden.
In het oosten leiden onweersbuien woensdagavond tot lokaal veel regen, aldus het KNMI. In Groningen en Drenthe kan plaatselijk 20 tot 40 millimeter regen vallen met wateroverlast tot gevolg, laat het weerinstituut weten.
De regenbuien trekken naar het westen. Donderdag kan er in een strook van noord naar zuid boven het midden van het land binnen 24 uur lokaal 50 tot 70 millimeter regen vallen.
Rijkswaterstaat verwacht dat het water in de Rijn bij Lobith eind deze week (vrijdag) zal stijgen tot boven een waterstand van 12 m+NAP met een afvoer van ongeveer 4.450 m3/s. "Daarna is er een verdere stijging tot 14,00 m+NAP mogelijk. Dergelijke waterstanden zijn voor de maand juli zeer uitzonderlijk', schrijft Rijkswaterstaat.
Tweet Waterpeilen woensdagavond:
Update 15 juli - vanaf 06:50 uur
Code rood voor Limburg is om 03.20 uur opgeheven, meldt het KNMI. De afvoer van het regenwater zorgt nog voor grote problemen. In Valkenburg zijn stroomstoringen. In het Duitse dorpje Schuld zijn zes huizen ingestort door het hoge water, andere staan op instorten. In de Duitse regio Ahrweiler in de Eifel zijn zeker vier doden gevallen door de wateroverlast, meldt de politie. Mensen worden vermist.
* * *
Daan PrevooBurgemeester Prevoo van Valkenburg zegt in het programma Spraakmakers op NPO Radio 1 dat zijn stad onbereikbaar is. "Er stroomt een rivier door Valkenburg die daar niet thuishoort." Als gevolg van het hoogwater kunnen vrachtwagens met onder andere voedsel Valkenburg niet bereiken.
* * *
Rijkswaterstaat waarschuwt dat de waterstand in de Maas op een hoger niveau komt dan tijdens de overstromingen in 1993 en 1995. "Ook nu kunnen dorpskernen problemen krijgen door het hoogwater in de Maas", vertelt een woordvoerster van Rijkswaterstaat. "De afvoer gaat wel veel sneller dan we dachten. De uiterwaarden, die daar ook voor bedoeld zijn, kunnen onder water komen te staan. En er kunnen problemen bij de beken ontstaan", zegt een woordvoerder van RWS tegen de omroep 1Limburg.
* * *
Waterschap Limburg en Rijkswaterstaat nemen steeds meer voorzorgsmaatregelen. De stuwen van Borgharen, Belfeld en Roermond zijn geopend, de keersluis van Limmel is dichtgegaan. In Well wordt een waterkering geplaatst. De hoogwatergolf bereikt in de loop van vrijdag Roermond, komt zaterdag aan bij grens van Gelderland en Limburg en arriveert zondag bij Den Bosch.
* * *
Het snel stijgende water in de Maas is een uitermate ernstige situatie die niet eerder in deze combinatie (hoogwater en lokale zeer ernstige wateroverlast) heeft plaatsgevonden, schrijft Waterschap Limburg. Medewerkers van het waterschap helpen waar ze kunnen. "De coupures worden ook nog steeds opgebouwd in Well."
* * *
Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) verwacht geen problemen door het stijgende water op de IJssel. Het hoge water in de maand juli is zeer bijzonder en tegelijkertijd goed beheersbaar. Door de vele neerslag in het stroomgebied van de Rijn stijgt het water op de IJssel komende week nog verder, maar niet tot een verontrustend niveau, zo is de verwachting. Uiterwaarden zullen onderlopen en het waterschap voert extra dijkinspectie uit op zogeheten zandmeevoerende wellen.
* * *
Belgische media melden dat waarnemend burgemeester Christine Defraigne inwoners van Luik die in de buurt van de Maas wonen heeft opgeroepen om naar hoger gelegen plekken te verkassen. Toeristen en mensen die buiten Luik wonen, worden verzocht de stad te verlaten. "Het waterpeil zal nog anderhalve meter stijgen”, aldus Defraigne. Het water van de Maas trad in België donderdagmiddag buiten haar oevers. De waterstand zal de komende uren naar verwachting met nog ruim een meter stijgen.
* * *
Persbureau Reuters meldt dat in Duitsland het dodental is opgelopen tot 42. Het gaat onder anderen om mensen die verdronken zijn in ondergelopen kelders. In België is het dodental door het noodweer opgelopen naar 6.
* * *
Medewerkers van waterschap Hunze en Aa's gaan naar Limburg om te helpen. Acht medewerkers vertrekken met twee zandzakvulmachines, die elk 2.000 zandzakken per uur kunnen vullen. Ook gaan vier dijkinspecteurs en een calamiteitencoördinator uit het noorden hulp bieden in Limburg.