Het is slecht gesteld met de kwaliteit van het oppervlaktewater in Nederland. Slechts 1 procent van de gemeten wateren voldoet aan de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) concludeert Natuur & Milieu in een vandaag gepresenteerd rapport.
De natuurbeschermingsorganisatie maakt zich vooral zorgen over de wateren die niet worden gemeten, zoals beekjes, sloten, grachten en vijvers. Die omvatten ongeveer een derde van al het oppervlaktewater in Nederland, maar niemand weet hoe het daarmee gesteld is. Daardoor kan de vervuiling, grotendeels veroorzaakt door mest en bestrijdingsmiddelen, ongeremd doorgaan.’
Een van de knelpunten is volgens Natuur & Milieu de versnippering van bestuurlijke verantwoordelijkheden. Die maakt het onnodig ingewikkeld om eenduidig beleid op waterkwaliteit te ontwikkelen, uit te voeren en te handhaven.
Ook krijgt het onderwerp geen prioriteit op de politieke agenda, aldus het rapport. ''De waterkwaliteit blijkt al jaren een ondergeschoven kindje in het Nederlandse beleid.’’
Boetes
De onderzoekers baseren zich op literatuurstudie en gesprekken met experts van onder andere de ministeries, de provincies, de waterschappen en uit de wetenschap. Hun rapport moet de sector helpen om het herstel van biodiversiteit en daarmee van de kwaliteit van het oppervlaktewater te versnellen.
Rob van TilburgRob van Tilburg van Natuur & Milieu zegt geschrokken te zijn van de resultaten. ''De vervuiling maakt het steeds moeilijker en duurder om ons water te zuiveren. Ook staat de natuur hierdoor steeds verder onder druk. Ingrijpen is nodig om verlies van biodiversiteit te vermijden en hoge kosten of zelfs boetes te vermijden.’’
Het Nederlandse oppervlaktewater moet uiterlijk in 2027 voldoen aan de doelen van de KRW. Een meerderheid van de ondervraagde stakeholders verwacht dat dat niet gehaald wordt.
Natuur & Milieu roept het Rijk daarom op de regie te nemen met ''een ambitieus beleid en een heldere taakverdeling over bestuurslagen’’. Ook pleit de organisatie voor integratie van het waterbeleid met het mest- en gewasbeschermingsbeleid.
Stemhulp
De waterschappen moeten veel meer werken aan kwaliteitsherstel en strenger handhaven op overtredingen, vindt Natuur & Milieu. Ze levert er gelijk een stemhulp bij voor de waterschapsverkiezingen, die inzicht geeft in welke partijen werk maken van waterkwaliteit, en een ‘Toolbox Icoonprojecten’.
Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland, ondersteunt het pleidooi van Natuur & Milieu voor een stevige aanpak om de KRW-doelen te halen. ''Nieuwe inzichten biedt het rapport niet, wel maakt het duidelijk dat er meer moet gebeuren’’, zegt woordvoerder Amarins Komduur. Vewin hamert daar al langer op en heeft zijn hoop gevestigd op de ‘versnellingstafels’ die inmiddels zijn gestart en die tot duidelijke afspraken moeten leiden.
Komduur benadrukt dat de kwaliteit van de huidige drinkwatervoorziening niet in het geding is. ''We willen voorkomen dat we daar in de toekomst steeds meer in moeten investeren in zuivering.’’
Bij de Unie van Waterschappen was vanmiddag niemand beschikbaar voor een reactie.
MEER INFORMATIE
Onderzoek waterkwaliteit & biodiversiteit
Stemhulp waterschapsverkiezingen
Icoonprojecten waterkwaliteit
Reactie Vewin