Houd meer rekening met het drinkwaterbelang bij de bescherming van de waterkwaliteit in de grote rivieren en besteed meer aandacht aan stoffen die juist voor de productie van drinkwater relevant zijn. Daarvoor pleit een Europese coalitie van waterbedrijven uit zeventien landen waaronder Nederland.
Hieraan doen ongeveer 170 bedrijven mee die drinkwater halen uit rivierwater in de stroomgebieden van de Rijn, Maas, Schelde, Donau en Elbe. Zij hebben hun krachten gebundeld in verband met het Europese Rivier Memorandum (ERM) voor de kwalitatieve bescherming van drinkwaterbronnen. De coalitie heeft een brief gestuurd aan de nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen, waarin wordt opgeroepen om de Kaderrichtlijn Water (KRW) onverkort voort te zetten en de richtlijn met criteria voor de bescherming van drinkwaterbronnen te concretiseren.
Gerard Stroomberg
De brief is echt gericht op de toekomst, vertelt directeur Gerard Stroomberg van RIWA-Rijn. “De drinkwaterfunctie blijft onderbelicht terwijl wij de problemen zien toenemen. Er moet een trendbreuk komen, willen we straks nog met eenvoudige duurzame methoden schoon en gezond drinkwater uit rivieren kunnen maken. Dat vergt de nodige inspanningen.”
Tweeledige boodschap
De boodschap van de drinkwaterbedrijven aan de Europese Commissie bestaat volgens Stroomberg uit twee delen. “Zorg ervoor dat het drinkwaterbelang normaal wordt meegewogen bij de bescherming van de waterkwaliteit in rivieren. Hierover staan veel goede dingen in de KRW, maar daarmee wordt in de praktijk nog te weinig gedaan. En verder: kijk bij het ontwikkelen van nieuw beleid voor oppervlaktewater ook naar de drinkwaterproductie. Leg problemen niet neer bij watergebruikers, maar bij vervuilers. Dat hebben we in Europa ook met elkaar afgesproken.”
RIWA-Rijn, een samenwerkingsverband van Nederlandse drinkwaterbedrijven met de Rijn als bron, constateert in het eigen jaarrapport 2018 dat het KRW-doel van verlaging van het zuiveringsniveau voor drinkwaterproductie nog niet wordt behaald. Een treurige vaststelling, vindt Stroomberg. “Het probleem speelt niet alleen in ons land, maar in heel Europa. Ondanks de vele inspanningen om de waterkwaliteit in rivieren te beschermen, is er vanuit het oogpunt van drinkwaterproductie geen vooruitgang geboekt.”
Ook niet-toxische stoffen belangrijk
De internationale ERM-coalitie wil dat in Europees verband meer aandacht wordt besteed aan stoffen die relevant zijn voor de drinkwaterproductie. De focus ligt nu op ecotoxicologie, licht Stroomberg toe. “Voor ons zijn ook stoffen belangrijk die niet toxisch zijn, maar waarvan we allemaal vinden dat zij niet in drinkwater niet thuishoren. We komen nog steeds stoffen tegen die niet aan de streefwaarden in het ERM voldoen.”
'Vanuit het oogpunt van drinkwaterproductie is er geen vooruitgang geboekt'
Bij de bescherming van drinkwaterbronnen wordt geopereerd vanuit het voorzorgsprincipe: wat er niet in zit, hoeft er niet uit te worden gehaald. Dat is ook vastgelegd in de Europese regelgeving. De praktijk blijkt weerbarstig. Stroomberg: “De eerste vraag is vaak of een ontdekte stof toxisch is. Dit is het paard achter de wagen spannen. De drinkwaterbedrijven willen juist dat zij niet meer worden geconfronteerd met nieuwe probleemstoffen.”
Volgens Stroomberg is het belangrijk om bij het op de markt brengen van stoffen al oog te hebben voor eigenschappen als persistentie en mobiliteit. “In het verleden ging veel aandacht uit naar persistente stoffen die bioaccumuleren, omdat die zich ophopen in het lichaam. Het gevolg is dat er nu meer stoffen worden ontwikkeld die niet de eigenschap van bioaccumulatie hebben, maar juist mobiel zijn en nog steeds persistent. Zij zijn moeilijk te verwijderen bij waterzuivering. Daarom moet ook worden gekeken of nieuwe stoffen goed afbreekbaar zijn.”
Stappen richting nul emissies
Stroomberg merkt op dat de nieuwe Europese Commissie heeft aangegeven stappen te willen zetten richting nul emissies. “Dit klinkt in ieder geval goed. We zien onze brief als een ondersteuning daarvan. De huidige wet- en regelgeving bevat voldoende aanknopingspunten om de waterkwaliteit in rivieren te verbeteren voor de drinkwaterproductie. Laten we dat dus waarmaken.”
MEER INFORMATIE
Bericht van ERM-coalitie
Jaarrapport 2018 RIWA-Rijn
Jaarrapport 2018 RIWA-Maas