Vitens heeft door de coronacrisis en twee erg warme perioden een uitzonderlijk jaar achter de rug, maar de levering van drinkwater kwam niet in gevaar. De omzet en winst stegen in 2020. Een grote uitdaging vormt de forse stijging van de investeringen. Daarom is geen dividend uitgekeerd.
Dit blijkt uit het jaarverslag over 2020 van Vitens. In het voorwoord laten de twee directieleden Jelle Hannema (voorzitter) en Marike Bonhof weten dat het lukte om de operatie na het uitbreken van de coronacrisis goed draaiende te houden. “We toonden onze wendbaarheid als organisatie.”
Marike Bonhof en Jelle Hannema
De levering van drinkwater is volgens hen geen moment in gevaar gekomen. “Slechts het uitvoeren van niet-urgente werkzaamheden, zoals het vervangen van watermeters, moesten we soms uitstellen. Onderhoudswerkzaamheden en bouwactiviteiten konden met de benodigde veiligheidsmaatregelen doorgaan. We hebben geprobeerd onze investeringen te versnellen, om daarmee een bijdrage te leveren aan de bouwsector.”
Klanten die financieel in de problemen kwamen, zijn ontzien. “Vanwege het enorme belang van hygiëne en omdat de crisis ook kwetsbare klanten treft, hebben we dit jaar geen klanten afgesloten.”
Hoge watervraag
Vitens heeft 5,8 miljoen klanten in de provincies Flevoland, Friesland, Gelderland, Utrecht en Overijssel en enkele gemeenten in Drenthe en Noord-Holland. Zij gebruikten in 2020 veel water, omdat ze meer thuiszaten door de coronamaatregelen en omdat er in het voorjaar en de zomer twee zeer warme perioden waren. Vitens leverde zo’n 363 miljoen kubieke meter water.
Dat kon het waterbedrijf goed aan, aldus Hannema en Bonhof. “Door de ervaring van 2018 en 2019 waren we dit jaar beter voorbereid. We communiceerden pro-actiever naar klanten over zuinige omgang met water. Daarnaast konden we de hoge piekvraag goed opvangen. Door in een beperkt aantal gebieden tijdig over te gaan op preventieve, voor klanten beperkt waarneembare drukverlaging, konden we steeds in de vraag voorzien.”
Drinkwateromzet gestegen
Het bedrijf kan goede financiële cijfers over 2020 overleggen. De drinkwateromzet bedroeg door de hoge vraag 353,7 miljoen euro: 221,8 miljoen euro voor de levering van drinkwater en 131,9 miljoen euro voor de vastrechtvergoeding. Dit betekent een stijging van bijna 25 miljoen euro ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook de winst nam toe: van 11,1 miljoen euro in 2019 naar 23,9 miljoen euro in 2020.
Desondanks keert Vitens net als over 2019 geen dividend uit aan de gemeenten en provincies die de aandeelhouders zijn. Dat heeft te maken met de lage solvabiliteit van 29,4 procent. Omdat deze onder het niveau van 30 procent ligt, wordt afgezien van dividend en de winst toegevoegd aan de reserves. Vitens wijst erop dat de financierbaarheid onder druk staat door de lage WACC (een winstreguleringsmaatregel) en het voor de komende jaren verhoogde investeringsniveau van 40 tot 60 procent meer.
Toename van investeringen
Vitens investeerde in 2020 voor ruim 160 miljoen euro, 17 miljoen meer dan in 2019. Er wordt onder meer geld gestoken in maatregelen om aan de stijgende watervraag te kunnen voldoen en maatregelen om de veiligheid (fysiek en cyber) te waarborgen. Het waterbedrijf ontving vorig jaar een leningfaciliteit van 150 miljoen euro van de Europese Investeringsbank (EIB) om investeringen te kunnen financieren.
Hannema en Bonhof gaan in op de discussie over de WACC-systematiek. Deze moet volgens hen fundamenteel worden herzien om investeringen op een financieel gezonde manier te kunnen blijven doen. “We doen een dringende oproep aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat om in de methodiek meer rekening te houden met de toekomstige investeringen die nodig zijn om de continuïteit van de drinkwatervoorziening veilig te stellen.”
Bron: Jaarverslag 2020 Vitens
Ambitie voor duurzaamheid
Vitens presenteerde in december een nieuwe strategie voor de periode tot en met 2030: Elke druppel duurzaam. Het doel is om dan van bron tot kraan volledig klimaatneutraal en maximaal duurzaam te zijn. Daarvoor zijn afgelopen jaar mooie stappen gezet, stellen Hannema en Bonhof.
Er is ook een maar: “Tegelijkertijd moeten we constateren dat we voor het tweede jaar op rij onze doelen op het gebied van duurzame energieopwekking niet hebben gehaald. In plaats van de gewenste 9 hebben we bijna 6 gigawattuur groene stroom opgewekt. Dat is met name te wijten aan de prioriteiten die we hebben gegeven aan de operationele opgave en de SAP-transformatie (in verband met de ontwikkeling naar een digitaal waterbedrijf, red.).”
Lichte groei personeelsbestand
Het aantal medewerkers groeide in 2020 licht naar 1.443 (in 2019 1.394). Zij zijn allemaal in Nederland werkzaam. De gemiddelde medewerker werkt 15 tot 20 jaar bij Vitens. De man/vrouwverhouding is erg scheef maar het wordt langzaam wel ietsje minder. Er waren aan het eind van 2020 1.073 mannen en 370 vrouwen in dienst.
Het waterbedrijf zet onder het motto Sterk in je Werk in op wendbaarheid en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Een positieve ontwikkeling was er te zien bij het ziekteverzuim. Die daalde van 5,1 procent in 2019 naar 4,0 procent in 2020.
Vitens staat voor een grote opgave om aan nieuw personeel te komen. Veel medewerkers gaan de komende jaren met pensioen, terwijl tegelijkertijd de extra investeringen om meer werk vragen. Daarom is Vitens in 2019 de arbeidsmarktcampagne Ons water, jouw werk gestart.
Die werpt volgens Hannema en Bonhof zijn vruchten af; er zijn vorig jaar meer dan tweehonderd vacatures vervuld. “Het is mooi om te zien dat mensen deel willen uitmaken van een organisatie met een belangrijke maatschappelijke rol. De aandacht rondom droogte en water heeft de waarde van een drinkwaterbedrijf nog eens extra onderstreept.”
MEER INFORMATIE
Toelichting Vitens op jaarverslag
Online jaarverslag 2020 Vitens
H2O Actueel: duurzame ambitie
H2O Actueel: lening EIB
H2O Actueel: minister over WACC
H2O Actueel: jaarverslag 2019 Vitens
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.