De visdeurbel in Utrecht is opnieuw in gebruik genomen, dit jaar voor de vijfde keer op rij. Dankzij een onderwatercamera op de website van de visdeurbel kunnen mensen wereldwijd live meekijken en de sluiswachter waarschuwen als er vissen wachten bij de Weerdsluis in het centrum van de stad. Dit initiatief is opgezet om de vismigratie te ondersteunen.
Wanneer een vis in beeld verschijnt, kunnen kijkers op de digitale bel drukken. De sluiswachter krijgt dan een melding en kan de sluis openen, zodat de vissen hun reis kunnen voortzetten. Het systeem helpt vissen die naar de Kromme Rijn trekken om zich voort te planten en levert bovendien waardevolle informatie op over de visstand in de Utrechtse grachten.
De bel is niet het enige project in Nederland dat vissen helpt bij hun migratie. Waterschap Amstel, Gooi en Vecht plaatst momenteel een vislift naast de sluis in Vinkeveen, waardoor vissen eenvoudiger van sloten naar open water kunnen zwemmen. Ook Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden draagt bij aan de verbetering van vismigratie, onder andere met een vislift in Lopik. Daarnaast wordt er in de Afsluitdijk gewerkt aan een vismigratierivier, een speciale doorgang voor trekvissen.
Miljoenen kijkers
De visdeurbel wint ieder jaar aan populariteit en trekt ook internationaal veel bekijks. In 2021, bij de lancering, bezochten 440.000 mensen de website. In 2023 steeg dit aantal naar ruim een miljoen en vorig jaar zelfs tot 2,7 miljoen. Maar waar komt deze groeiende aandacht voor vissen vandaan? Volgens stadsecoloog Mark van Heukelum, de bedenker van de Utrechtse visdeurbel, speelt de Kaderrichtlijn Water hierin een grote rol.
"We zien nu dat we dat bij lange na niet gaan halen", zegt Van Heukelum tegen RTV Utrecht. "De aandacht ging lang naar waterveiligheid, met dijken, sluizen en waterkeringen. Daarna naar de waterkwantiteit: hoe voeren we al het water dat ons land inkomt af? Veel beken en rivieren zijn rechtgetrokken en kregen harde oevers. De waterkwaliteit is lastig op de agenda te krijgen, beslissingen zijn misschien ook wel vooruitgeschoven."
Nu de deadline nadert, komt er meer urgentie om de waterkwaliteit te verbeteren. Vissen spelen hierin een cruciale rol, benadrukt Van Heukelum. "Vissen zijn extreem belangrijk voor het onderwatersysteem. Ze spelen een rol in de voedselketen als jager op andere vissen en diertjes, maar vormen zelf ook belangrijk voedsel voor de watervogels waar we zo dol op zijn", legt hij uit. "In Nederland zijn vanwege de waterveiligheid veel harde obstakels voor vissen, zoals stuwen en sluizen. Om een goede populatie op te kunnen bouwen, moeten vissen zich kunnen verspreiden."
