De digitalisering en dataficering in de sector waterschappen hebben naar verwachting de grootste impact bij de organisatieonderdelen waterketen en watersysteem. Bij waterveiligheid zijn de gevolgen geringer, blijkt uit een verkenning in opdracht van A&O fonds Waterschappen. Ook wordt een ingrijpende invloed op werk verwacht bij functies met veel routinematige en repeterende taken.
De 21 waterschappen en 14 gelieerde organisaties zijn de afgelopen jaren gestart met verschillende initiatieven om met onder andere data-analyse en robotisering opgaven op een vernieuwende manier aan te pakken en dienstverlening en bedrijfsprocessen te verbeteren. Wat dat betekent voor werk, medewerkers en HR-beleid is door onderzoeker Renz Davits in opdracht van A&O fonds Waterschappen in beeld gebracht. In het kader van deze verkenning zijn ruim twintig bestuurders, managers, HR-professionals en andere betrokkenen geïnterviewd.
Duidelijke invloed op watermanagementfuncties
Bij de organisatieonderdelen waterketen en watersysteem is de verwachte impact van de digitale transformatie het grootst. Hier zijn vrij recent nieuwe technologieën geïntroduceerd zoals drones, sensoren en het werken met satellietdata. De combinatie van deze technologieën met systemen voor kunstmatige intelligentie en schaalvergroting (door samenwerking met partnerorganisaties) leidt tot aanvullende innovaties met nieuwe operationele en sturingsprocessen. Daardoor komen er nieuwe taken en functies bij, maar verdwijnen er ook.
Watermanagementfuncties krijgen in toenemende mate te maken met deze vernieuwing. Dit geldt onder andere voor peil-, gemaal- en watersysteembeheerders, zuiveringstechnici en operators.
Minder impact bij waterveiligheid
Bij het organisatieonderdeel waterveiligheid is de impact van de nieuwe technologieën en de toepassing van kunstmatige intelligentie kleiner. Er worden geen nieuwe processen verwacht. In het rapport wordt opgemerkt dat de huidige innovaties bij dijkbewaking met sensoren, satellietdata en drones en het werken met visualisaties, geautomatiseerde draaiboeken, dashboards en regiekamers te kenmerken zijn als incrementele innovaties.
De digitale transformatie heeft wel ingrijpende gevolgen voor routinematig en repeterend werk. Dergelijk werk wordt geheel of gedeeltelijk geautomatiseerd door de toepassing van nieuwe technologieën als Robotic Proces Automation en Natural Language Processing. Herhalende en voorspelbare taken komen in alle processen voor, zowel bij de drie organisatieonderdelen als bij bedrijfsvoeringsfuncties (onder meer personeels- en financiële administraties).
Nog vooral incrementele innovaties gefaciliteerd
Waterschappen faciliteren momenteel voornamelijk incrementele innovaties die relatief eenvoudig kunnen worden ingevoerd. Door deze kleinschalige innovaties verandert het werk niet wezenlijk. De uitdaging is om radicale innovaties die leiden tot een ingrijpende vernieuwing van processen en besturing, mogelijk te maken bij waterketen en watersysteem. Dat vraagt om een duidelijke visie en strategie en om nieuwe vaardigheden, onder meer voor het ontwikkelen en het behoud van inzetbaarheid van medewerkers.
Daarvoor zijn uitgewerkte toekomstbeelden nodig. Dan kan beter worden vastgesteld hoe functies en taken veranderen en welke vaardigheden nodig zijn. De toekomstbeelden geven ook een beter zicht op hoe de vernieuwingsprocessen kunnen worden ingericht.
Ondersteunende activiteiten door A&O fonds
A&O fonds Waterschappen gaat op basis van de verkenning dit najaar een aantal activiteiten ondernemen om organisaties en professionals te ondersteunen. Waar zinvol trekt het A&O fonds hierbij samen op met Het Waterschapshuis, de regie- en uitvoeringsorganisatie voor de waterschappen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie.
Het A&O fonds zet voor HR-professionals het Platform HR en digitale transformatie op. Ook wordt gefaciliteerd dat waterschappen repeterend werk in kaart brengen en daarbij de impact van verdergaande automatisering en robotisering meenemen. A&O fonds Waterschappen stimuleert verder onder meer activiteiten die bijdragen aan de bewustwording van medewerkers over de impact van digitale transformatie op hun werk.
LEES OOK
Digitale transformatie: ‘Werk waterschappen verandert fundamenteel’ (artikel in zomerserie over de toekomst van de waterschappen)