Watererfgoed kan veel kennis opleveren voor de opgaven waar waterbeheerders mee worstelen. Die zien dat zelf echter nog onvoldoende, menen de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA). Ze hebben daarom een programma opgezet.
In werksessies medio oktober willen de twee organisaties met waterschappers en erfgoedprofessionals onderzoeken welke vragen er leven en hoe het erfgoed en de landschapshistorie aan een oplossing kunnen bijdragen. Dat moet leiden tot een soort checklist welk erfgoed ook nu nog van waarde kan zijn, vertelt programmamanager Bas van der Wal van STOWA, het kenniscentrum voor de waterschappen.
"De komende jaren staat ons land voor grote uitdagingen op het gebied van waterbeheersing en waterkwaliteit", verklaart hij. "Bij de maatregelen tegen overstromingen en droogte en bij het ecologisch herstel van watersystemen houden we als waterschappen al rekening met landschapshistorie en het erfgoed. Maar dat het ook een kennisbron kan zijn waar een deel van de oplossing in gevonden kan worden, is vernieuwend."
Vloeiweiden
Van der Wal wijst op vergeten watergebruiken, (water)structuren in het landschap en oude kunstwerken die in de praktijk nog steeds van nut blijken. Zo worden in Noord-Brabant oude watermolens opnieuw gebruikt om water langer vast te houden. Rijkswaterstaat onderzoekt of zij in onbruik geraakte dijken in Groningen weer kan inzetten tegen hoger water. Ook vergeten technieken om droogte tegen te gaan, zoals de ‘vloeiweiden’ in Gelderland, zijn nog altijd bruikbaar.
Toch is het benutten van erfgoed in het dagelijks werk van de waterschappen volgens de programmamanager nog helemaal niet vanzelfsprekend. Die mening deelt hij met de RCE. "Waterbeheerders zien erfgoed eerder als een last. Het is nog te veel ‘we moeten’. Dat willen we kantelen naar ‘daar heb je wat aan’. En niet alleen als museumstuk."
Handboek
De focus ligt daarbij vooral op laag Nederland, zegt Van der Wal. "Eerder hebben wij het ‘Handboek beken en erfgoed’ uitgebracht. Dat bleek in een behoefte te voorzien. Nu willen we dat aanvullen met de rest van Nederland. Iedereen die daar iets aan kan bijdragen, mag zich bij ons melden. We zijn erg benieuwd."
MEER INFORMATIE
Nieuwsbericht STOWA
H2O-bericht: Brabantse watermolenlandschappen worden weer ‘wakker gekust’
H2O-bericht: HDSR komt met digitale kaart van watererfgoed
H2O-artikel: Watererfgoed: schatkamer aan praktische kennis