Van Nieuwenhuizen: nationale waterbeleid vraagt integrale aanpak

Het nationale waterbeleid staat de komende jaren in het teken van klimaatverandering, bodemdaling, milieuverontreinigingen en ruimtedruk. Dat vraagt om een integrale aanpak met andere opgaven, zoals de energietransitie, woningbouw en landbouw, schrijft demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen in de brief aan de Tweede Kamer waarmee ze het ontwerp Nationaal Water Programma (NWP) 2022-2027 aanbiedt.

Met het nationale waterbeleid zet het kabinet tot 2050 in op ‘een veilige en klimaatbestendige delta, een concurrerende, duurzame en circulaire delta en een schone en gezonde delta met hoogwaardige natuur’.

Het Ontwerp NWP beschrijft de hoofdlijnen van het nationale waterbeleid en het beheer van de rijkswateren en rijksvaarwegen voor de periode 2022-2027. In het programma komen verschillende beleidstrajecten samen, schrijft de minister. “Zo moet het zevende Actieprogramma Nitraatrichtlijn voor 2022-2025 een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van doelen voor de waterkwaliteit.” Daarbij maakt de bewindsvrouw de kanttekening dat het actieprogramma nog niet concreet genoeg is. In het definitieve NWP moet dat bijgesteld zijn.

Tekorten
Ander voorbehoud betreft het beheer en onderhoud van de netwerken van Rijkswaterstaat (het hoofdwegennet, het hoofdvaarwegennet en het hoofdwatersysteem). De geraamde kosten lopen niet in de pas met de beschikbare budgetten, in de periode 2022-2025 is er bij ongewijzigd beleid een jaarlijks tekort van 1 tot 1,4 miljard euro, schreef Van Nieuwenhuizen vorig jaar juni aan de Tweede Kamer. “Dit is exclusief inlopen van uitgesteld onderhoud.”

Na 2025 worden ook tekorten verwacht, schreef de minister vorig jaar, die de cijfers liet analyseren. In de loop van dit jaar moet duidelijk worden wat de impact van de tekorten is op het beheer- en onderhoud en of dit consequenties heeft voor het definitieve NWP.

Omgevingswet
De Waterwet vereist dat de rijksoverheid eens in de 6 jaar een Nationaal Waterplan voor het nationale waterbeleid en een Beheer- en ontwikkelplan voor het beheer van de rijkswateren opstelt. ‘In de geest’ van de nieuwe Omgevingswet worden deze plannen in samenhang beschreven in één Nationaal Water Programma, schrijft de minister. Het ontwerp ligt zes maanden ter inzage. In maart 2022 moet het definitieve programma worden vastgesteld.

In haar brief somt Van Nieuwenhuizen de belangrijke onderdelen van het ontwerp NWP op:

Werken aan klimaatadaptatie en zoetwaterbeschikbaarheid met stresstesten en adaptatiestrategieën, de impulsregeling klimaatadaptatie en het maatregelpakket zoetwater, een voorkeursvolgorde voor waterbeheer, de strategie klimaatbestendige zoetwatervoorziening hoofdwatersysteem en actief grondwatervoorraadbeheer.
Voortzetting van het beleid voor waterveiligheid en de uitvoering daarvan via onder andere het Hoogwaterbeschermingsprogramma en het Kennisprogramma Zeespiegelstijging en het Ontwerp Overstromingsrisicobeheerplan.
Verankering van het rijksbeleid dat voortkomt uit de herijking van de Deltabeslissingen en voorkeursstrategieën.
Werken aan schoon en ecologisch gezond (grond)water met de maatregelen in de Ontwerp stroomgebiedbeheerplannen, de Programmatische Aanpak Grote Wateren, het Deltaplan Agrarisch waterbeheer en het actieprogramma PFAS in water.
Het in samenhang bezien van water en scheepvaart en het versterken van een vlot, veilig, robuust en duurzaam goederenvervoersysteem over water.
Een nationale watersysteemanalyse waarin lopende analyses op het gebied van waterveiligheid, zoetwatervoorziening, ruimtelijke adaptatie, waterkwaliteit en scheepvaart in samenhang worden bezien, met als doel om voor het nationale watersysteem als geheel integraal afgewogen, lange termijn besluiten voor te bereiden.
Het Ontwerp Programma Noordzee schetst de integrale aanpak die nodig is om een balans te bereiken tussen de verschillende maatschappelijke transities voor duurzame voedselvoorziening, natuurherstel en duurzame energie, en voldoende ruimte voor andere gebruiksfuncties op de Noordzee, zoals scheepvaart en zandwinning. Tevens bevat het programma maatregelen om de milieutoestand van de Noordzee te verbeteren, als uitwerking van de Kaderrichtlijn Mariene Strategie.
Een gebiedsgerichte aanpak van de wateropgaven voor de Zuidwestelijke Delta, de Rijn-Maasmonding, de grote rivieren (Programma Integraal Rivier Management), het IJsselmeergebied, de Waddenzee en Eems-Dollard en de kanalen in het beheer van het rijk.