De bijzonder droge en warme zomer van 2018 is geen incident. Volgens onderzoek van het KNMI en de Universiteit Utrecht zullen door de verandering van het klimaat zulke zomers vaker voorkomen. Er is wel een duidelijk verschil te zien tussen het binnenland waar het in de zomermaanden steeds droger wordt en het kustgebied waar het juist natter wordt.
De onderzoekers van het KNMI en de Universiteit Utrecht stellen vast dat Nederland sinds 1950 steeds vaker droge, warme en zonnige zomers hebben. Zij verwachten dat deze trend zich doorzet. In het onderzoek ligt de focus vooral op regionale verschillen. De droogte was in 2018 heviger in het binnenland dan aan de kust, wordt geconstateerd. Droogte is het gevolg van lage neerslag en/of hoge verdamping en wordt gemeten met bijvoorbeeld het neerslagtekort of de uitdroging van de bodem
Dit strookt met de veranderingen in droogte over langere tijd. Droge zomers als die van 2018 komen in het binnenland nu vaker voor dan rond 1950. Dat heeft vooral te maken met een toename van de potentiële verdamping, de verdamping van planten die over voldoende water kunnen beschikken. Wat betreft zomerneerslag is er geen of weinig verandering in het binnenland te zien. In het kustgebied (tot 50 kilometer landinwaarts) valt er daarentegen meer neerslag in de zomermaanden.
In het onderzoek is ook gekeken naar de temperatuur en de straling van de zon in april tot en met september door de jaren heen. De temperatuur stijgt gelijkmatig over het hele land. Zonnestraling neemt iets meer toe in het binnenland dan in de kuststrook.
Klimaatverandering mede oorzaak
Volgens de onderzoekers wordt de toename van temperatuur en potentiële verdamping in het binnenland mede veroorzaakt door de klimaatverandering. Ten minste de helft van de temperatuurtrend is toe te schrijven aan de uitstoot van broeikasgassen. Omdat er in het binnenland in de zomer niet of nauwelijks meer regen valt, is de kans groter op droogte door klimaatverandering. De onderzoekers van het KNMI en de Universiteit Utrecht merken wel op dat de exacte toename van de droogte lastig te kwantificeren is, omdat klimaatmodellen de opwarming van Nederland onderschatten.
Zij hebben niet kunnen aantonen dat het in de kustregio ook droger wordt door klimaatverandering. De onderzoekers melden nog dat in het binnenland wateraanvoer vooral vanuit regen plaatsvindt en meer aan de kust ook via de grote rivieren. Het binnenland is daarom extra gevoelig voor verandering in neerslag in de zomermaanden.
Reactie Unie van Waterschappen
De analyse komt overeen met de ervaringen van de waterschappen, laat de Unie van Waterschappen weten. Zowel in 2018 en 2019 was er een lange reeks van droge zomerse dagen. De gevolgen waren veel groter in het binnenland dan in de kustregio’s. Volgens de Unie zijn ook dit jaar de eerste droogteproblemen het grootst in het binnenland, vooral op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden. De schade door droogte en watertekorten kan binnen de perken worden gehouden door maatregelen om water langer vast te houden.
MEER INFORMATIE
KNMI over onderzoeksresultaten
Reactie Unie van Waterschappen
Droogtemonitor LCW van 20 mei
