In de regio Utrecht Zuidwest is het nieuwe netwerk Water & Klimaat van start gegaan. Hierin willen zeventien partijen op een integrale manier de gevolgen van klimaatverandering aanpakken. Er lopen al verschillende initiatieven.
Het regionaal netwerk Water & Klimaat is afgelopen vrijdag opgericht tijdens de Utrechtse klimaattop in het bijzijn van deltacommissaris Peter Glas. Aan de samenwerking doen veertien gemeenten (Nieuwegein, Utrecht, Stichtse Vecht, Wijk bij Duurstede, De Bilt, Zeist, Houten, IJsselstein, Montfoort, Oudewater, Woerden, Utrechtse Heuvelrug, Bunnik en Lopik), de provincie Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en Veiligheidsregio Utrecht mee. Zij stellen onder meer een regionale adaptatiestrategie op, die volgend jaar wordt afgerond.
De krachtenbundeling in de regio Utrecht Zuidwest is een jaar geleden in gang gezet, vertelt woordvoerder Heleen Röling van het netwerk Water & Klimaat. “Bij de regionale klimaattop in 2018 hebben de bestuurders aangegeven dat zij willen samenwerken bij alles wat met water en klimaat te maken heeft. Sindsdien hebben we de koers bepaald en financiële en organisatorische afspraken gemaakt. Die zijn nu formeel bekrachtigd door het ondertekenen van de samenwerkingsovereenkomst.”
Twee werelden verenigd
In het netwerk zijn twee eerdere regionale samenwerkingsverbanden opgegaan: het Water Innovatie Netwerk en de Coalitie Ruimtelijke Adaptatie. “De twee werelden van de afvalwaterketen en de ruimtelijke adaptatie hebben we in elkaar gevlochten”, zegt Röling. “Het is voor de regio echt een stap voorwaarts. Deze combinatie is eigenlijk niet meer dan logisch voor de zeventien partners.”
Sonja de Goede, stimulator Water & Klimaat, spreekt van een vliegende start. “Wij staan met zijn allen aan de lat om de regio leefbaar te houden. Dat is precies waarom we bezig zijn met de regionale adaptatiestrategie. In deze gebiedsgerichte strategie kijken we breder tegen vraagstukken aan. Water en klimaat zijn de rode draden in het netwerk, maar we zoeken ook de aansluiting met thema’s als biodiversiteit, bouwopgave, circulaire economie en energietransitie.”
Iedereen wordt uitgenodigd om mee te doen, voegt De Goede eraan toe. “Dat geldt onder meer voor bedrijven, woningcorporaties, overheden en bewoners. De belangrijkste boodschap van Peter Glas op vrijdag was dat het echt nodig is dat we bij alle fysieke ingrepen rekening houden met klimaatverandering en deze ingrepen dus klimaatadaptief uitvoeren met z’n allen.”
Gevarieerd landschap
Utrecht Zuidwest wordt als gevolg van de klimaatverandering vaker geconfronteerd met hitte, extremere regenval, aanhoudende droogte en een toenemende kans op overstromingen. Geen verrassend lijstje met uitdagingen maar de grote variatie in het landschap maakt de regio bijzonder. Röling: “Het landschap gaat van de Utrechtse Heuvelrug tot het veenweidegebied met in de kern ons stedelijk gebied en rivierenlandschap. Door onderzoek en gevarieerde projecten doen we een breed palet aan ervaringen op. Daarvan kan heel Nederland leren.”
Dit aspect noemde de deltacommissaris, vervolgt Röling. “Hij zei dat onze ervaringen erg waardevol zijn voor andere regio’s, omdat ons landschap zo divers is. Dit was een belangrijke reden waarom wij eerder een rijkssubsidie van ruim acht ton kregen voor projecten met klimaatbestendige wijken in vijf gemeenten. Deze projecten worden gemonitord door de Universiteit Utrecht.”
Website voor inwoners
Een ander initiatief van de partners is de website Klimaatklaar voor inwoners, vertelt Röling. “Hierop staan handige tips en toelichtingen over wat mensen zelf kunnen doen in hun huis en tuin. We benadrukken met dit informatieve platform dat iedereen een bijdrage kan leveren aan de aanpak van de gevolgen van klimaatverandering.”
MEER INFORMATIE
Start netwerk bij regionale klimaattop
Klimaatadaptatie in regio Utrecht
Projecten voor klimaatbestendige wijken
Website Klimaatklaar voor inwoners
Eerlijker voor de boeren en de maatschappij.
Het pleidooi voor meer overleg in het kader van grensoverschrijdend waterbeheer met Duitsland en België, maar ook met Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, is wel steekhoudend. Het stroomgebied van de Rijn beslaat naast Nederland immers Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Stroomgebied van de Maas beslaat naast Nederland ook Frankrijk, Luxemburg, België en Duitsland. Voor zover ik weet zijn er in waterschapverband slechts een aantal pilots hier momenteel concreet mee bezig o.a. via het ontwerpen en operationaliseren van grensoverschrijdend waterbeheer rondom de Overijsselse Vecht en ook voor delen van het Roer stroomgebied dat aansluit op de Maas. Ruimte voor de rivieren in Nederland gaat maar beperkte impact hebben als niet eenzelfde inhaalslag gaat plaatsvinden in de bovenstrooms genoemde landen.
Acht kennisinstituten uit Nederland, België, Duitsland en Luxemburg gaan daarom onder coördinatie van Deltares onderzoek doen naar beter beheer van grensoverschrijdende regionale stroomgebieden. De watersnood in juli 2021 heeft geleerd dat autoriteiten hier geen goed overzicht over hebben en dat kennis over de overstromings- en droogterisico’s langs de kleinere grensoverschrijdende zijrivieren van de Maas en Rijn nog heel versnipperd is.
Het artikel stelt terecht dat voor grensoverschrijdend waterbeheer nog te weinig urgentie is.