Lang voortslepende vergunningprocedures, personeelstekorten en vertraagde bouwprojecten zijn de belangrijkste obstakels om de Drentse drinkwaterproductie de komende 5 jaar te vergroten. Door aanboren van nog niet benutte grondwaterreserves moet vraag en aanbod vooralsnog in balans blijven.
Een en ander blijkt uit het eind februari gepubliceerde regionaal uitvoeringsprogramma van WMD Drinkwater en de provincie Drenthe. Dat is het gezamenlijke actieplan om tot en met 2030 over voldoende voorraad voor drinkwaterproductie te beschikken. Het is de Drentse invulling van het landelijk Actieprogramma Beschikbaarheid Drinkwaterbronnen 2023-2030.
Om ook in 2030 nog over voldoende drinkwater te beschikken, moet de productiecapaciteit de komende 5 jaar worden verhoogd van 35 miljoen m3 naar 39,3 miljoen m3 per jaar. De komst van 13.000 nieuwe woningen in de regio, een groeiende economie en toenemend waterverbruik in warmere zomers zijn de voornaamste oorzaken.
Race tegen de klok
De benodigde capaciteitsuitbreiding zou nog wel eens een race tegen de klok kunnen worden. De Drentse partijen voorzien verschillende risico’s die het doel in gevaar kunnen brengen. Met name vergunningprocedures voor de aanleg en uitbreiding van zuiveringsstations vormen een snelheidsbepalende stap. Deze procedures zijn juridisch complex, en vatbaar voor bezwaar vanuit de omgeving of milieuorganisaties. Gemiddeld kost het 6 jaar voordat er duidelijkheid is over de vergunbaarheid van dit type aanvragen, en dan moet het bouwen nog beginnen.
Ook wordt gevreesd voor vertraging door krappe personele capaciteit (binnen onder andere eigen organisaties en ondersteunende adviesbureaus), en obstakels bij de bouw van winnings- en productiemiddelen. Voor de aanleg van de benodigde drinkwaterinfrastructuur zouden juridische onzekerheden en discussies over onder meer Natura 2000- en stikstofwetgeving de voortgang kunnen remmen.
Ook zijn krappe investeringscapaciteit beschouwt het drinkwaterbedrijf als een belemmering. Wet- en regelgeving omtrent de winst- en kostprijsregulering voor drinkwater geven drinkwaterbedrijven beperkte ruimte om vermogen op te bouwen.
Zelfde vaatje
Voor het bereiden van drinkwater gebruikt WMD grondwater, afkomstig uit 14 verschillende waterwingebieden. In het actieplan geven het drinkwaterbedrijf en de provincie aan voorlopig uit ditzelfde vaatje te willen blijven tappen. Brondiversificatie is de komende 5 jaar niet aan de orde.
Om het drinkwateraanbod te vergroten wordt eerst ingezet op het creëren van operationele reserves (productiecapaciteit die direct ingezet kan worden bij stijging van de drinkwatervraag) vanuit vergunde, maar nog niet benutte productiecapaciteit. Zo wil WMD winputten bijplaatsen om onbenutte reserves in Holtien en Dalen in te zetten.
Ook staat uitbreiden en vernieuwen van productiestations in respectievelijk Dalen en Zuidwolde op het programma. Voor de winvergunningen van productielocaties Beilen en Holtien wil WMD verruiming van de vergunde wincapaciteit aanvragen.
Daarnaast zullen de mogelijkheden voor ruimere benutting van de winvergunningen van waterwingebieden Assen-Oost (nu deels benut) en Assen-West (nog onbenut) worden onderzocht.
Negatieve gevolgen natuur
Uitbreiden van grondwateronttrekkingen kan gepaard gaan met negatieve gevolgen voor de natuur, met name in of nabij kwetsbare Natura 2000-gebieden. Zo bleek het jaarlijks onttrekken van 4 miljoen m³ grondwater op productielocatie Assen-Oost, gelegen naast het Natura 2000-gebied Drentsche Aa, te leiden tot verminderde kweldruk stroomafwaarts in het beekdal van de Drentsche Aa. In 2017 zag de provincie zich daarom genoodzaakt de winning tot 2,5 miljoen m³ per jaar te begrenzen om de lokale natuur te beschermen.
Met het oog op het verhogen van de wincapaciteit gaat WMD voor dit zuiveringsstation onderzoeken of voldoende kweldruk kan worden behouden door (voorgezuiverd) oppervlaktewater dan wel grondwater te infiltreren in het diepe watervoerende pakket. Op die manier zou in voldoende grondwater worden voorzien voor zowel drinkwaterwinning als natuur. Als op deze manier negatieve gevolgen voor de natuur voldoende worden beperkt, zou dat voor de provincie reden kunnen zijn om de geldende restricties op te heffen.
LEES OOK:
H2O Actueel: Nationaal actieplan drinkwater gelanceerd: ‘Vergunningverlening moet veel sneller’
LUISTER OOK:
H2O Podcast: Hoe Vitens zich voorbereidt op drinkwatertekorten
H2O Podcast: Gaat Brabant als eerste provincie ontzilt zeewater drinken?
