Er zijn aanwijzingen dat er een grens is aan de veerkracht van rivieren. Uit onderzoek In Australië blijkt dat rivieren die door langdurige droogte zijn aangetast, zich niet kunnen herstellen, zelfs niet nadat de regenval weer normale proporties heeft aangenomen. Dat zou betekenen dat hydrologische droogtes voor onbepaalde tijd kunnen aanhouden na meteorologische droogtes.
Er is een impliciete aanname dat afvoer in rivieren altijd herstelt, hoe groot de verstoring ook is geweest, zegt Tim Peterson, hydroloog aan de Monash University in Melbourne, Australië. De onderzoeker plaatst al langer vraagtekens bij deze hypothese en de jarenlange droogte in het zuidoosten van Australië, die ergens tussen 1997 en 2001 begon en tot 2010 duurde, bood de mogelijkheid om deze veronderstelling te toetsen.
Laag debiet
Peterson en collega's analyseerden de jaarlijkse en seizoensgebonden stroomsnelheden in 161 rivierbekkens in de regio voor, tijdens en na de droogte. In 2017 had 37 procent van de stroomgebieden nog steeds niet het debiet van voor de droogte. Bovendien vertoonde de overgrote meerderheid van die rivieren met een laag debiet - 80 procent - geen tekenen dat ze zich in de toekomst zouden kunnen herstellen, stelt het onderzoekteam.
Veel van de rivieren in het zuidoosten van Australië hadden zich hersteld van eerdere droogtes, waaronder een ernstige maar korte periode in 1983. Maar zelfs de hevige regens in 2010, die het einde van de millenniumdroogte markeerden, waren niet voldoende om deze stroomgebieden terug te brengen in hun vroegere toestand. Dat wijst erop dat er een grens is aan de veerkracht van rivieren, aldus de onderzoekers.
Niet duidelijk
Wat er in deze rivierbekkens is veranderd, is nog niet duidelijk, aldus Peterson. De neerslag na de droogte was vergelijkbaar met de neerslag voor de droogte, en het water komt niet terecht in de beekloop, dus moet het ergens anders heen gaan. Het team heeft verschillende mogelijkheden onderzocht: water infiltreerde in de grond en werd opgeslagen als grondwater, of het kwam helemaal niet in de grond terecht - mogelijk opvangen door bladeren en weer verdampt.
Maar geen van deze verklaringen werd bevestigd door studies op deze plaatsen, aldus de onderzoekers. De overblijvende en meest waarschijnlijke mogelijkheid is dat het milieu is veranderd: het water in de bodem verdampt sneller en transporteert sneller door de planten dan vóór de droogte het geval was.
De studie bevestigt de theorie dat rivieren niet altijd herstellen, zegt Peter Troch, hydroloog aan de Universiteit van Arizona in Tucson, tegen ScienceNews. Verhoogde bodemverdamping en planttranspiratie zijn voorbeelden van processen die de gevolgen van een droogte kunnen versterken. "Tot dit onderzoek werd dit gebrek aan veerkracht niet voorzien, en alle hydrologische modellen hielden geen rekening met deze mogelijkheid", zegt Troch.
MEER INFORMATIE
Onderzoek veerkracht rivieren