Tijdens de Climate Adaptation Summit 2021 is een actieagenda voor de periode tot 2030 gelanceerd. Hierin staan allerlei maatregelen voor een versnelde aanpak van klimaatadaptatie. De nieuwe Water Adaptation Hub gaat de watersector meer verbinden met andere sectoren.
Meer dan dertig wereldleiders, vijftig ministers en vijftig internationale organisaties deden mee aan deze allereerste top voor klimaatadaptatie. Verder waren veel vertegenwoordigers vanuit de wetenschap, het bedrijfsleven en de samenleving van de partij, evenals 18.500 geregistreerde deelnemers. Het online evenement werd door Nederland georganiseerd en vond plaats op 25 en 26 januari.
Hub voor wateradaptatie opgericht
De Climate Adaptation Summit 2021 (CAS 2021) is het startschot voor de Adaptation Action Agenda, die richting geeft aan een versnelde aanpak in de komende tien jaar. Er zijn voorafgaand aan en tijdens de top allerlei afspraken gemaakt over maatregelen voor aanpassing aan klimaatverandering (zie kader onderaan). Er is een Water Adaptation Hub opgericht om in de hele wereld projecten voor wateradaptatie op te schalen en te versnellen. De bedoeling van deze gemeenschap is ook dat de watersector meer wordt verbonden met andere sectoren, zoals landbouw, voedsel, gezondheid en stedelijke infrastructuur. De hub gaat permanent dienstverlening leveren en staat open voor alle relevante ‘communities of practice’, netwerken en groepen.
Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat was initiatiefnemer van de klimaattop. Zij is in haar nopjes met de uitkomsten. “Ongelofelijk wat een energie deze top losmaakt. Met al deze concrete plannen presenteren we een ambitieuze Adaptation Action Agenda voor de komende tien jaar. Met deze agenda maken we de wereld weerbaarder tegen de effecten van klimaatverandering. Ik ben trots op deze internationale doorbraak en dat we op deze top met zoveel wereldleiders en organisaties daadwerkelijk versnelling brengen in klimaataanpassing wereldwijd.”
Nieuwe actiecoalitie met Nederland
De CAS 2021 zorgde voor een aardige ‘wie is wie’ van prominenten. Bij de openingssessie op maandag 25 januari waren er videotoespraken van onder meer de regeringsleiders Emmanuel Macron (Frankrijk), Angela Merkel (Duitsland), Narendra Modi (India), Ali Bongo Ondimba (Gabon) en Justin Trudeau (Canada). Ook premier Mark Rutte, secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties en de leiding van de Global Commission on Adaptation – voorzitter Ban Ki-moon en vicevoorzitters Bill Gates en Kristalina Georgieva – lieten zich niet onbetuigd tijdens de top. In vele toonaarden werd vaak dezelfde boodschap afgegeven: er is meer actie nodig bij klimaatadaptatie en de wereld moet daarvoor het herstel na de coronacrisis aangrijpen.
De Britse premier Johnson vertelde dat zonder directe actie alleen al de ontwikkelingslanden in 2030 300 miljard dollar kwijt zijn aan klimaatadaptatie. Hij kondigde daarom een nieuwe Adaptation Action Coalition aan. Hierbij zullen de Verenigde Naties en zes landen het voortouw nemen: Bangladesh, Egypte, Malawi, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en de eilandnatie Saint Lucia. De coalitie richt zich vooral op kwetsbare landen, die veel te lijden hebben onder de gevolgen van klimaatverandering. “Laat 2021 het jaar zijn dat we terugvechten. Niet alleen tegen klimaatverandering maar ook tegen de gevolgen van klimaatverandering die nu al worden gevoeld”, aldus Johnson.
Verenigde Staten weer erbij
De top markeerde ook de terugkeer van de Verenigde Staten in de internationale klimaatfamilie. Voor de nieuwe president Joe Biden is klimaat een topprioriteit, vertelde de speciaal aangestelde klimaatgezant John Kerry. Hij refereerde aan een eerdere waarschuwing van wetenschappers richting 2030 met de uitspraak: “We hebben nog negen jaar over om de ernstigste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen.”
De beste adaptatie is volgens Kerry het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Kortom, een forse klimaatmitigatie. De veel hogere temperatuur waar de wereld momenteel naar toe dreigt te gaan, leidt tot “fundamenteel onleefbare omstandigheden voor de meest kwetsbare en armste mensen.” Kerry zei dat de VS er alles aan wil doen om ervoor te zorgen dat COP26 resulteert in ambitieuze actie voor het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Op deze VN-conferentie in het najaar staat het halen van de doelen van het klimaatakkoord van Parijs centraal.
Toezeggingen voor meer geld
De vraag bij al deze getoonde actiebereidheid is: waar komt het geld voor klimaatadaptatie vandaan? De Global Commission on Adaptation (GCA) verwacht dat er wereldwijd jaarlijks 300 miljard dollar moet worden geïnvesteerd en dat bedrag wordt nu bij lange na nog niet gehaald. De Wereldbank, het Internationale Monetaire Fonds (IMF) en de African Development Bank deden verschillende toezeggingen voor meer geld. Het IMF gaat voortaan ook klimaatacties laten meewegen bij het beoordelen van het economische beleid van landen.
Een aantal staatshoofden zoals Macron en Merkel kwam eveneens met financiële toezeggingen over de brug. Volgens Guterres mag adaptatie niet de verwaarloosde helft van klimaatbeleid zijn. Hij riep financiers en ontwikkelingsbanken op om hieraan de helft van de klimaatgelden te besteden. Rutte deed de belofte dat Nederland de middelen voor klimaat ‘fifty-fifty’ zal blijven verdelen tussen adaptatie en mitigatie.
Klimaatexpert Louise van Schaik van Instituut Clingendael vindt het op zich positief dat zoveel prominenten uitspreken dat ze de wereld willen beschermen tegen klimaatgevaren. Van Schaik komt in een interview met dagblad Trouw vervolgens met een kanttekening: “We moeten wel afwachten wat er in de praktijk terechtkomt van alle mooie beloften.” Vooral de financiering van adaptatie behoeft volgens haar uitwerking. “Transparantie is nodig.”
REEKS ACTIEMAATREGELEN
Wat is er allemaal afgesproken in verband met de Adaptation Action Agenda? De organisatie van de CAS 2021 heeft dit lijstje met klimaatadaptatiemaatregelen en innovatieve samenwerkingen samengesteld:
• Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam presenteerde het programma 1000 Cities Adapt Now namens steden over de hele wereld en een nieuw samenwerkingsverband.
• Ruim dertig organisaties onderschreven de ‘principles on locally led adaptation’, waaronder VN-organisaties, klimaatinvesteringsfondsen en diverse regeringen.
• De Project Preparation Facility gaat ervoor zorgen dat op natuur gebaseerde klimaatprojecten in steden toegang krijgen tot grootschalige infrastructuurfinanciering en de kapitaalmarkten.
• In 2030 kunnen een half miljard mensen veiliger wonen, doordat dan in twintig landen klimaatbestendigheid een integraal onderdeel is van infrastructuurplannen. Er wordt begonnen met Ghana en Bangladesh. Nederland ondersteunt dit initiatief.
• Het Wereldvoedselprogramma, het World Resources Institute, de World Business Council on Sustainable Development, het Global Center on Adaptation en Columbia University/IRI hebben een blauwdruk voor investeringen gemaakt, waarmee uiteindelijk honderd miljoen kleine landbouwondernemers dankzij digitale technologie toegang krijgen tot actuele en accurate informatie over het klimaat.
• Het bedrijf Koninklijke DSM, het publieke-private samenwerkingsverband Africa Improved Foods (AIF) en de regeringen van Ethiopië en Kenia kondigden AIF 2.0 aan, dat vóór 2030 opschaalt van Rwanda naar tien andere Afrikaanse landen. Hiermee worden ruim twee miljoen kleine landbouwondernemers geholpen om onder meer hun bedrijf klimaatadaptief en economisch levensvatbaar in te richten.
• De nieuwe Water Adaptation Hub gaat de komende jaren in de hele wereld klimaatadaptatieprojecten verder uitrollen en de watersector meer verbinden met andere sectoren.
• Eurocommissaris voor crisisbeheer Janez Lenarčič zegde bij wijze van een startbijdrage 10 miljoen euro toe aan CREWS (Climate Risk & Early Warning Systems). Dit is een onderdeel van 100 miljoen euro aan nieuwe fondsen voor vermindering van rampenrisico’s in Afrika, het Caraïbisch gebied en landen in en rond de Stille Oceaan. Verder krijgen acht Caraïbische landen nu financiering voor CREWS.
MEER INFORMATIE
In het maartnummer van magazine H2O zal Patrick Verkooijen (directeur Global Center on Adaptation) in een interview ingaan op de opbrengst van de klimaattop.
Toelichting op resultaten CAS 2021
Bericht over bijdrage van wereldleiders
Website van de klimaattop
Verhaal van VS-klimaatgezant John Kerry
Videokanaal CAS 2021 op YouTube
H2O-bericht: GCA over klimaatbestendig herstel
H2O-bericht: verklaring van wetenschappers