H2O Actueel

Hoogheemraadschap van Rijnland gaat verplichte klimaatbestendige regels opleggen bij de ontwikkeling van nieuwe grote gebiedsprojecten. Het hoogheemraadschap loopt daarmee vooruit op het nieuwe beleidsprincipe 'water en bodem sturend', dat het kabinet landelijk wil invoeren bij ruimtelijke ordeningsprojecten. Dat Rijnland in eigen werkgebied het voortouw neemt, trekt veel belangstelling van ander waterschappen, zegt dagelijks bestuurder Marco Kastelein.

De overstromingen in Limburg en de extreme neerslag in Noord-Holland in 2021 zijn voor drie waterschappen en het KNMI aanleiding om intensief te gaan samenwerken. Ze willen dat er in 2025 een Early Warning Centre (EWC) staat, dat het mogelijk maakt om tijdig maatregelen te kunnen nemen.

Wereldwijd woont een belangrijk deel van de bevolking in rivierdelta’s. Uit onderzoek van onder andere de Universiteit Utrecht (UU) blijkt dat slechts 17 procent daarvan is beschermd tegen overstromingen. Meer dan 100 miljoen mensen wonen in gebieden die niet bedijkt zijn.

Het Nederlandse deel van de Maas is sterker verontreinigd met poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) dan het Belgische deel, blijkt uit onderzoek van KWR in opdracht van Vewin. Volgens de vereniging van waterbedrijven moeten daarom juist ook binnen Nederland PFAS-lozingen aan banden worden gelegd.

De weerzin tegen lozing van ongezuiverd afvalwater in rivieren en zee in Engeland is nu zo groot dat lokale politici en actievoerders in regio’s als Oxfordshire, de Cotswolds en Cumbria bepleiten dat nieuwe woningen pas bewoond worden als de zuiveringsinstallaties zijn aangepast en de verwerking van extra afvalwater aankunnen.

Omdat de Watersnoodramp in het zuidwesten van Nederland zeventig jaar geleden plaatsvond, is hiervoor in dit herdenkingsjaar nog meer aandacht dan anders al het geval is. In de vele activiteiten en publicaties wordt niet alleen stilgestaan bij de vreselijke gevolgen van de ramp, maar tevens gewezen op de noodzaak van blijvende aandacht voor waterveiligheid.

De eerste schop is de grond ingegaan voor de demonstratie-installatie van slibverwerkingstechniek Torwash op rioolwaterzuivering Land van Cuijk van waterschap Aa en Maas. Dat markeert de start van dit project waarbij duurtesten met drie soorten slib zullen worden uitgevoerd. Het is daarnaast de bedoeling om in 2024 een installatie op volledige schaal te ontwerpen.

Drie projecten in Limburg hebben een Europese subsidie van in totaal ruim 4 miljoen euro gekregen: Waterbloem & Neer, Ysselsteyn en Meerselsepeel-Kempensberg. Zij dragen bij aan het verbeteren van waterkwaliteit en het tegengaan van droogte en wateroverlast.

De populaire medicijnen carbamazepine en oxazepam komen in oppervlaktewater regelmatig in te hoge concentraties voor en dat is een risico voor het waterleven. Zij worden vooral door huishoudens op het riool geloosd. Dit blijkt uit het eerste systematische onderzoek naar de aanwezigheid van psychofarmaca in Nederlands oppervlaktewater.

De verontreiniging van water met perfluor- en polyfluoralkylverbindingen (PFAS) komt overal in Europa voor. Dat geldt voor verschillende typen water zoals oppervlaktewater, grondwater, oevergrondwater en regenwater. Aangezien deze wateren ook bronnen vormen voor drinkwater worden ook verhoogde concentraties PFAS in drinkwater aangetroffen. In een aantal landen zoals Zweden en Italië heeft dat al geleid tot het sluiten van drinkwaterwinningen of het versneld aanpassen van de zuivering.

Er zijn in de praktijk verschillende tekortkomingen bij het afgeven van certificaten voor veiligheid en kwaliteit. Zo is de uitwisseling van informatie vaak onvoldoende en hebben sommige certificerende organisaties een dubbele rol. De problemen blijken groter dan gedacht, meldt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in een tussenrapportage van een eigen onderzoek. Er is daarom een beter toezicht op certificerende instellingen nodig.

De Spaanse overheid gaat met het oog op de klimaatverandering 22,8 miljard euro investeren om het waterbeheer te moderniseren. De ministerraad stemde in met de lang voorbereide plannen die gelden tot en met 2027. Het is de grootste investering ooit in het Spaanse waterbeheer.

Overstromingen bij extreme regenval zijn in feite niet te voorkomen in Limburg. Daarom zijn aanvullende maatregelen belangrijk om de gevolgen van een eventuele overstroming te beperken. Die moeten zich richten op ruimtelijk ordening, crisisbeheersing, vergroten waterbewustzijn en snel herstel. Dat concludeert kennisinstituut Deltares in een analyse van het Limburgse watersysteem.

Ook dit jaar wil Waterschap Limburg boeren in Zuid-Limburg met een financiele tegemoetkoming stimuleren om water vast te houden op hun percelen, zodat er minder van de heuvels stroomt. Het waterschap maakt 550.000 euro vrij voor de regeling.

Het liet lang op zich wachten maar door het kletsnatte weer van de afgelopen tijd heeft Waterschap Rijn en IJssel de onttrekkingsverboden voor oppervlakte- en grondwater in de Achterhoek en de Liemers kunnen opheffen. Heemraad Peter Schrijver spreekt van een kwetsbaar evenwicht bij het grondwater. “Alles is nu op orde maar het moet wel blijven regenen.”

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) heeft een uitgewerkt plan gepresenteerd voor het bergen van zo’n 200.000 kubieke meter water in het Utrechtse natuurgebied Willeskop. Dit wordt gecombineerd met een nieuwe doorvoer van overtollig water van de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel naar de Lek.

Tijdens de 2023-editie van de vakbeurs Aqua Nederland staat de toekomst van het watermanagement meer dan ooit centraal. Dat stelt organisator Easyfairs. Naast de exposantenbeurs wordt een ruim kennisprogramma ontwikkeld. In twee kennistheaters en met side-events en een driedaags minisymposium geven watertechbedrijven, adviesbureaus, netwerkorganisaties en waterschappen lezingen en workshops over onder meer circulariteit, energietransitie, klimaatadaptatie en veilig water.

De waterschappen hebben vorig jaar in totaal 48.447 muskusratten gevangen, 8 procent meer dan in 2021. Een belangrijke reden is dat met name in West-Nederland er extra inspanningen door bestrijders zijn verricht, omdat hier op verschillende plekken de muskusratten een hardnekkig probleem vormen. Het aantal gevangen beverratten daalde fors naar 1.131. Deze dieren zijn al teruggedrongen tot aan de landsgrens, zoals ook de bedoeling is bij de muskusratten.

Waterschap Drents Overijsselse Delta heeft met verschillende maatregelen de waterhuishouding in het ten noorden van Meppel gelegen landbouwgebied Nijeveen Kolderveen verbeterd. Bij de bouw van een nieuw gemaal met een grotere capaciteit stond duurzaamheid voorop. Zo is cementloos beton gebruikt.

Nederland staat voor een grote uitdaging om de nieuwe Europese doelstelling te halen die erop is gericht om stedelijke uitbreiding af te bouwen. De Europese ambitie is dat de groei van het stedelijk ruimtebeslag in 2050 nul is.