Op dit moment hebben vier Nederlandse gemeenten een rookvrije zone op het strand. Stichting De Noordzee wil dit aantal graag uitbreiden en bracht daarom in kaart hoe andere Europese landen omgaan met roken op het strand. Komend jaar komt er een petitie.
“We zetten ons er al langer op in om peuken op het strand te voorkomen en sinds twee jaar doen we dat met een gerichte campagne”, vertelt Gita Maas, projectleider Noordzeeafval bij Stichting De Noordzee. “Elke peuk die in de zee terecht komt, vervuilt 1000 liter water in de eerste vierentwintig uur. De ecologische schade is dus enorm.”
Gita MaasOm daar iets aan te doen, onderscheidt Stichting De Noordzee een drietal routes. “Je kunt denken aan aanpassing van de producten, bijvoorbeeld door een verbod op plastic filters. Daarnaast is bewustwording natuurlijk van belang, zodat mensen hun afval netjes weggooien in de daartoe bestemde bakken en als laatste het instellen van een lokaal rookvrij strand.”
Volgens Stichting De Noordzee moeten deze drie routes naast elkaar worden afgelegd, maar is op korte termijn het meeste effect te verwachten van rookvrije zones op stranden. “Dat kan zonder nationale wetgeving, in de vorm van een gemeentelijke verordening en vrijwillige overeenkomst tussen gemeente en partijen op het strand.”
En lokale rookvrije zones hebben volgens Maas effect. “Op Sardinië mogen mensen tegenwoordig alleen nog maar roken bij de private gelegenheden aan het strand. Daardoor zijn er 140.000 peuken verzameld, die anders op het strand waren beland.”
Op dit moment hebben vier gemeenten in Nederland gekozen voor rookvrij zones op hun strand. “Bij de andere gemeentes hoor je vaak bezwaren uit de economische hoek en over de handhaafbaarheid.”
Daarom besloten Maas en haar collega’s te bekijken hoe andere landen in Europa deze zaak aanpakken. “Het viel mij vooral op dat in landen om ons heen op een andere manier wordt geredeneerd. Daar wordt bijvoorbeeld gekeken naar het vergroten van het toeristisch plezier of naar de afname van de schoonmaakkosten. Dat vond ik wel eye-openers.”
Verder viel Maas op dat de handhaving in andere landen niet tot problemen leidt. “In Spanje geldt een boete van 2000 euro en in België worden incidenteel boetes uitgedeeld. Andere landen pakken het op een andere manier aan en ook bij de rookvrije zone in Noordwijk horen we terug dat mensen elkaar daar aanspreken op hun gedrag.”
De boete in Spanje maakt deel uit van een ecologische wet die werd aangenomen na een petitie. Stichting De Noordzee hoopt dat voorbeeld te volgen. “Daarom lanceren we komend jaar een grotere publiekscampagne en een petitie om ook richting de kustgemeenten de stem van het publiek te laten horen.”
Eerlijker voor de boeren en de maatschappij.
Het pleidooi voor meer overleg in het kader van grensoverschrijdend waterbeheer met Duitsland en België, maar ook met Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, is wel steekhoudend. Het stroomgebied van de Rijn beslaat naast Nederland immers Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Stroomgebied van de Maas beslaat naast Nederland ook Frankrijk, Luxemburg, België en Duitsland. Voor zover ik weet zijn er in waterschapverband slechts een aantal pilots hier momenteel concreet mee bezig o.a. via het ontwerpen en operationaliseren van grensoverschrijdend waterbeheer rondom de Overijsselse Vecht en ook voor delen van het Roer stroomgebied dat aansluit op de Maas. Ruimte voor de rivieren in Nederland gaat maar beperkte impact hebben als niet eenzelfde inhaalslag gaat plaatsvinden in de bovenstrooms genoemde landen.
Acht kennisinstituten uit Nederland, België, Duitsland en Luxemburg gaan daarom onder coördinatie van Deltares onderzoek doen naar beter beheer van grensoverschrijdende regionale stroomgebieden. De watersnood in juli 2021 heeft geleerd dat autoriteiten hier geen goed overzicht over hebben en dat kennis over de overstromings- en droogterisico’s langs de kleinere grensoverschrijdende zijrivieren van de Maas en Rijn nog heel versnipperd is.
Het artikel stelt terecht dat voor grensoverschrijdend waterbeheer nog te weinig urgentie is.