Vanwege het droge zomerweer nemen waterbeheerders steeds meer maatregelen. Zo stelt Waterschap Limburg een onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater in en zet Rijkswaterstaat voor inmiddels de tweede keer dit jaar het peil van het IJsselmeer en het Markermeer op. Volgens de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling is er op landelijke schaal nog geen sprake van watertekorten.
Het is droog en warm en dat blijft wel even zo. Het neerslagtekort loopt dan ook snel op. Momenteel ligt het landelijk gemiddelde op 170 millimeter en het KNMI verwacht dat dit over vijftien dagen is toegenomen tot 216 millimeter (zie figuur onderaan). Dat is onder het niveau van het recordjaar 1976 rond die tijd, maar net boven het gemiddelde van de 5 procent droogste jaren.
Er zijn duidelijke regionale verschillen te zien. In het midden van het land is het neerslagtekort op het ogenblik 60 tot 90 millimeter, terwijl in het oosten en zuidwesten 200 millimeter al ruimschoots is bereikt.
Extra maatregelen door waterschappen en Rijkswaterstaat
De Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling laat in de droogtemonitor weten dat op landelijke schaal er nog geen sprake is van watertekorten. Wel neemt de komende weken het risico op watertekorten toe. Daarom nemen Rijkswaterstaat en de waterschappen extra maatregelen.
Rijkswaterstaat verhoogt het meerpeil van het IJsselmeer en Markermeer met vijf centimeter tot 15 centimeter onder NAP. Dat is op 5 juli besloten. Hiermee wordt een extra watervoorraad voor het noorden van het land gecreëerd. De LCW meldt dat het opzetten van het peil langzaam gaat door de lage aanvoer van de IJssel, de waterinname en de verdamping. Om indringing van zout tegen te gaan, wordt er gericht gespuid door Rijkswaterstaat.
Het is voor de tweede keer dit jaar dat Rijkswaterstaat het peil in de twee meren opzet. In mei gebeurde dit ook al. Toen werd na twee weken het peil weer verlaagd, omdat er een regenachtige periode was aangebroken.
Waterschap Zuiderzeeland pompt water uit het Markermeer richting het Veluwemeer. Daardoor daalt het waterpeil in het Veluwemeer niet te veel en blijven waterrecreatie en scheepvaart mogelijk.
In groot deel van Zuid-Nederland onttrekkingsverbod
Nadat de drie Brabantse waterschappen dat al eerder deden, stelt nu ook Waterschap Limburg een onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater in. Het is vanaf donderdag 14 juli om 12.00 uur in de gehele provincie niet meer toegestaan om water uit beken en sloten te halen voor het beregenen van landbouwgrond en het besproeien van tuinen. Hierop zijn enkele uitzonderingen.
Waterschap Limburg wijst erop dat met stuwen het hele jaar door zoveel mogelijk water is vastgehouden, maar een onttrekkingsverbod nu niet meer te voorkomen is. In de referentiebeken zijn de waterstanden het kritische punt gepasseerd. Het verbod duurt tot uiterlijk 1 oktober, maar kan naar gelang de omstandigheden tussentijds worden gewijzigd of ingetrokken.
Daarmee geldt voor een groot deel van Zuid-Nederland dat water halen uit oppervlaktewater tijdelijk niet meer geoorloofd is. Verder is in het oosten en midden van het land zo’n verbod voor een aantal gebieden ingesteld. Waterschappen nemen ook hun toevlucht tot andere maatregelen in verband met de aanhoudende droogte. Zo heeft een behoorlijk aantal waterschappen het peil geheel of gedeeltelijk opgezet.
Rijnafvoer naar uitzonderlijk laag niveau
De afvoer van de Rijn bij Lobith is aan het dalen en bevindt zich inmiddels onder het LCW-criterium van 1.200 kubieke meter per seconde (m3/s) voor juli. Rond het weekend komt het afvoerniveau onder 1.000 m3/s uit en gaat daarna richting 900 m3/s. De LCW sluit niet uit dat het niveau op langere termijn nog verder omlaaggaat. Zulke lage afvoeren eind juli zijn bijzonder, aldus de LCW. Het niveau van 1.000 m3/s wordt eens per 25 jaar onderschreden, 900 m3/s eens per 50 jaar.
Ook de daggemiddelde afvoer van de Maas bij St. Pieter is met ongeveer 45 à 50 m3/s beduidend lager dan normaal voor de tijd van het jaar. In de laatste week van juli wordt mogelijk het niveau van 25 tot 30 m3/s bereikt. De commissie verwacht vooralsnog echter niet dat de Maasafvoer daalt tot onder het LCW-criterium van 25 m3/s.
Voor de scheepvaart zijn de effecten van de lage afvoeren en waterstanden van de Rijn en Maas al merkbaar. Naar verwachting nemen deze effecten de komende week toe. Er worden maatregelen genomen om de hinder zoveel mogelijk te beperken.
Aanvullingen 14 juli
Waterschap Aa en Maas heeft het bestaande onttrekkingsverbod voor het beregenen met oppervlaktewater uitgebreid. Dit verbod geldt met onmiddelijke ingang nu voor het hele gebied ten zuiden van de lijn ’s-Hertogenbosch, Nuland en Herpen. De uitbreiding is volgens Aa en Maas noodzakelijk, omdat de waterstanden in sloten en beken snel dalen door de aanhoudende droogte en hoge temperaturen. Meer informatie hier.
Rijkswaterstaat en vier waterschappen hebben besloten om een alternatieve zoetwatertoevoer in West-Nederland in te zetten: de Klimaatbestendige Water Aanvoervoorziening (KWA) die zorgt voor een aanvoer van 7,0 kubieke meter per seconde. Hiermee wordt de dreiging van verzilting het hoofd geboden. Door de KWA wordt in het gebied van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden zoet water uit de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal gepompt en naar het westen van Nederland gevoerd. De hoogheemraadschappen van Delfland, Rijnland en Schieland en de Krimpenerwaard maken hiervan gebruik. De KWA wordt aanstaande maandag (18 juli) in werking gesteld.
LEES OOK
H2O Actueel: droogtesituatie op 5 juli
