Waterschap Vallei en Veluwe is gestart met het produceren van Kaumera op rioolwaterzuivering Epe. De nieuwe grondstof wordt hier gewonnen uit gezuiverd rioolwater en is een product van de Nereda-technologie.
De Kaumera-installatie op de rioolwaterzuivering in de Gelderse gemeente Epe is de tweede in Nederland en daarmee in de wereld. Waterschap Rijn en IJssel beet een jaar geleden in Zutphen het spits af. Kaumera wordt gehaald uit de slibkorrels die zich vormen bij het Nereda zuiveringsproces. De biobased grondstof wordt gezien als een veelbelovend alternatief voor chemische stoffen en kan in allerlei toepassingen worden gebruikt.
Katrien Bijl
De installatie in Epe was in mei al gereed, maar is vandaag echt gaan produceren. Dat het nog een halfjaar duurde, komt volgens projectmanager Katrien Bijl van Waterschap Vallei en Veluwe door een langer dan verwachte testfase. “Dit heeft te maken met de coronacrisis. Wij moesten voorzichtig zijn met welke mensen op de zuivering mochten komen. Ook was er nog een probleem bij een van de twee centrifuges in de installatie, waarvoor de medewerkers van de Duitse leverancier pas na een tijd konden langskomen.”
Vijftig ton per jaar
Eigenlijk is de testfase nog niet voorbij. “De installatie produceert op het ogenblik op kleine schaal Kaumera”, zegt Bijl. “We kijken of de installatie echt stabiel kan draaien en voeren daarvoor het volume langzaam op. Ik denk dat na een maand of twee de beoogde capaciteit van vijftig ton per jaar kan worden gehaald. We leveren meteen Kaumera aan de markt, maar het is nu nog een kwestie van hier en daar een paar liters voor testdoeleinden.”
De jaarlijkse hoeveelheid is beduidend kleiner dan de driehonderd ton, waarop in Zutphen wordt gemikt. Reden is dat daar restwater van zuivelproducent FrieslandCampina wordt verwerkt en in Epe rioolwater. Bijl licht toe: “Bij het restwater is sprake van een constante stroom met een mooie kwaliteit, terwijl de samenstelling en de kwaliteit van het rioolwater van te voren niet bekend zijn en kunnen verschillen. Daarom hebben we ervoor gekozen om de installatie wat kleiner te maken en de komende jaren vooral de markt enthousiast te maken voor het product. Het gaat om een continue kwaliteit die voldoet aan de wensen van de afnemer.”
Diverse toepassingen
De op rwzi Zutphen geproduceerde Kaumera is dit jaar al ingezet als biostimulant in de landbouw, maar er zijn allerlei andere toepassingen denkbaar zoals brandvertrager in de bouw. Voor Kaumera in Epe zullen de afzetmogelijkheden waarschijnlijk beperkter zijn, vertelt Bijl. “Het is een uitdaging om stoffen als zware metalen en medicijnresten uit rioolwater te halen. De vraag is: bij welke toepassingen van Kaumera wordt dan voldaan aan de veilige norm? Daarover loopt binnen het Kaumera-consortium een onderzoek. Voor een toepassing als coating van meststoffen kunnen we de grondstof al prima leveren, maar voor het rechtstreeks gebruik in meststoffen doen we het nog niet.”
'Ik verwacht dat we nog slimmere manieren vinden om Kaumera uit rioolwater te halen'
De interesse van de markt voor de nieuwe grondstof blijkt groot. Het is volgens Bijl belangrijk om goed de verwachtingen te managen, omdat de hoeveelheden in Epe en Zutphen – ook als het maximum wordt bereikt – beperkt zijn. “Er is daarom een Kaumera Market Hub in het leven geroepen, waarin alle betrokken partijen zijn vertegenwoordigd. Hierin kunnen we ons volledig focussen op de afzet en dat werkt veel beter.”
Bijdrage aan circulaire economie
Waterschap Vallei en Veluwe heeft een kleine 2,2 miljoen euro gestoken in het traject van ontwerp tot en met realisatie van de Kaumeraproductie op rwzi Epe, met hulp van financiële bijdragen. Voorlopig gaat de kost voor de baat uit. “Wij wisten vooraf al dat we met zo’n installatie op basis van rioolwater niet direct een goede business case hebben, al sparen we wel geld uit op het verwerken van slib. We doen het vooral voor het leveren van een bijdrage aan de circulaire economie en de doorontwikkeling naar een waardevol product voor een goede prijs.”
Bij de totstandkoming van Kaumera werken diverse partijen samen: de waterschappen Rijn en IJssel en Vallei en Veluwe, TU Delft, Royal HaskoningDHV, STOWA, Energie en Grondstoffenfabriek, FrieslandCampina en Chaincraft. Ook Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Waterschap Noorderzijlvest, Waterschap Vechtstromen en Waterschapsbedrijf Limburg leveren een bijdrage en dachten mee bij de realisatie van de installatie in Epe.
“Ik ben er trots op dat we als watesrchappen het samen doen en ook met bedrijven”, zegt Bijl. “Als de resultaten in Epe goed zijn, hebben de andere waterschappen interesse om zelf ermee te beginnen. Ik verwacht dat we nog slimmere manieren vinden om Kaumera uit rioolwater te halen. Versie 2.0 zogezegd.”
MEER INFORMATIE
Vallei en Veluwe over start productie
Toelichting op Kaumerafabriek in Epe
Korte video over werking installatie
H2O-bericht: eerste levering in Zutphen
H2O-bericht: start Kaumerafabriek Zutphen
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.