Het storten van granuliet in het zandwin- en natuurontwikkelingsproject Over de Maas heeft geen nadelig effect op het milieu. Dat blijkt uit onderzoek van advies- en ingenieursbureau Arcadis, schrijft staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer. Arcadis geeft aan dat er geen acrylamide in de bodem, het grond- en oppervlaktewater is aangetroffen.
Ook al is de stort van granuliet in Over de Maas veilig, toch wil Van Veldhoven dat het milieu bij het verondiepen van plassen beter beschermd wordt. Dit jaar is ze daartoe een beleidsonderzoek diepe plassen gestart, schrijft ze aan de Kamer. In lijn met de in december vorig jaar ingediende motie van Jessica van Eijs (D66) en Carla Dik-Faber (CU) zal ze meetbare ecologische criteria opstellen voor diepe plassen.
Illegale dump
De stort van granuliet in de Gelderse zandwin- en natuurplas Over de Maas zorgt voor veel onrust. Aanleiding vormde berichtgeving in de media over de ‘illegale dump’ van 100.000 ton granuliet in de plas, met gevaar voor mens en milieu. De berichtgeving leidde tot Kamervragen, stopzetten van de stort en onderzoeken. De vereniging van rivierwaterbedrijven RIWA wees erop dat de natuurplas in open verbinding staat met de Maas en verontreinigde stoffen zich kunnen verspreiden in het watersysteem.
Op basis van interne onderzoeken stelden de bewindsvrouwen Van Veldhoven en Cora van Nieuwenhuijzen vorig jaar maart dat de stort volgens de regels is gegaan en ook geen nadelige effecten had op het milieu. Maar om de aanhoudende zorgen weg te nemen wilden de bewindslieden een 'onafhankelijke review'.
Arcadis kreeg de opdracht en vulde die onder meer in met een praktijkonderzoek. Het bureau nam en analyseerde monsters van granuliet in schepen, de bodem en het grond- en opprvlaktewater. Ook zijn er zogeheten bioassays uitgevoerd naar de mogelijke effecten van granuliet op testorganismen.
Onlangs werd het onderzoek afgerond. Van Veldhoven schrijft nu: “De conclusies zijn duidelijk en bevestigen dat het granuliet in ‘Over de Maas’ veilig is voor mens en milieu. Ik vind het vervelend dat mensen zich zorgen hebben gemaakt over het gebruik van granuliet. Daarom ben ik blij dat dit rapport er nu ligt. Ik hoop dat deze bevestiging de vragen en zorgen die veel mensen vooral in de omgeving van Over de Maas hadden, zijn weggenomen.”
Acrylamide
De milieu-hygiënische kwaliteit van het granuliet in Over de Maas is constant en het voldoet aan de schoonste klasse die in Nederland aan grond wordt toegekend, concludeert Arcadis. De onderzoekers troffen geen acrylamide aan. Over deze stof bestaan de zorgen. Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) stelt dat de inname van acrylamide via voeding het risico op het ontwikkelen van kanker bij mensen mogelijk verhoogt.
Bij afbraak van de stof polyacrylamide (flocculant) zou theoretisch acrylamide kunnen vrijkomen. Polyacrylamide wordt bij de productie van granuliet toegevoegd om granuliet deeltjes aan elkaar te binden. In Over de Maas is er geen acrylamide vrijgekomen, stelt Van Veldhoven vast op basis van het onderzoek.
Arcadis schrijft: "In geen enkel monster van granuliet in de bemonsterde beunschepen en waterbodem, of van grond- en oppervlaktewater is acrylamide aangetroffen. Daarbij is gemeten met een zo laag mogelijke detectiegrens, op locaties waar de kans op aantreffen het grootst is."
Arcadis stelt wel dat granuliet in sommige gevallen mogelijk minder geschikt is als bovenste leeflaag en drager 'voor specifieke ecosystemen of natuurdoeltypen'. Uit het onderzoek blijkt dat de stof van invloed kan zijn op de groei en ontwikkeling van organismen.
In reactie daarop stelt de staatssecretaris dat bij veel plassen die verondiept worden, de bovenste laag standaard een leeflaag is die bestaat uit bijvoorbeeld aarde. Ook bij het project Over de Maas is het gebruikte granuliet overal afgedekt met zo’n leeflaag, aldus de bewindsvrouw.
MEER INFORMATIE
Kamerbrief Van Veldhoven en het onderzoek van Arcadis
H2O actueel: Stort granuliet in natuurplas Over de Maas wordt opgeschort
H2O actueel: 'Integriteitsregels in kwestie granulietstort geschonden'
H2O actueel: Ministers: storten granuliet in natuurplas Over de Maas ging volgens de regels
De processen doorgronden (40%)
En de onzekerheid verkennen (50%)