Staatsbosbeheer komt voor het eerst bij de rechtbank in het geweer tegen de uitvoering van een natuurherstelplan voor de Europese Kaderrichtlijn Water. De natuur- en bosbeheerder heeft formeel bezwaar aangetekend tegen de KRW-maatregelen van Rijkswaterstaat in het Zwarte Water tussen Hasselt en Genemuiden.
Het pijnpunt voor Staatsbosbeheer is het plaatsen van stalen damwanden in de vooroevers van het Zwarte Water. Rijkswaterstaat wil damwanden slaan om luwtes te creëren waar vissen kunnen paaien. Het gaat om 5,8 kilometer aan luwtezones, waarvan 1,9 kilometer afgeschermd met damwand en de rest met stortsteen en aarden dammen (waar Staatsbosbeheer ook ecologisch bezwaar tegen heeft). De damwanden moeten de golfslag van scheepvaart en wind dempen.
Volgens Rijkswaterstaat zijn damwanden de beste oplossing om de visstand te bevorderen. Verbetering van visstand is een doel van de Kaderrichtlijn Water, die gericht is op ecologisch en chemisch herstel van de waterkwaliteit. Met name de bittervoorn en zeelt zouden profiteren van de damwanden.
Grondwaterstromen
Staatsbosbeheer vindt de komst van stalen damwanden in de vooroever strijdig met het voornemen om riviersystemen natuurlijker te maken. De damconstructies belemmeren de groei van rietvelden, stelt de bos- en natuurbeheerder. En mogelijk beïnvloeden de damwanden de grondwaterstromen. Dat kan nadelig uitpakken voor de reservaten van zeldzame kievitsbloemen langs het Zwarte Water.
Volgens Rijkswaterstaat zijn de dammen niet nadelig voor het grondwater. De rijksdienst zegt alle plannen zorgvuldig te hebben getoetst en afwogen. Dat is door minister Harbers bevestigd in de beantwoording van Tweede Kamervragen die over de zaak zijn gesteld.
Staatsbosbeheer verwijt Rijkswaterstaat de KRW-doelen te eenzijdig te benaderen. De natuurorganisatie vindt dat KRW-maatregelen ook Natura 2000-doelen moeten ondersteunen. In het geval van damwanden staan die doelen haaks op elkaar.
Opmerkelijk
Dat Staatsbosbeheer overhoop ligt met Rijkswaterstaat is des te opmerkelijker, omdat de organisaties formeel samenwerkingspartners zijn in het KRW-programma ‘Samenwerken aan riviernatuur’. In dit programma wordt op tal van plekken langs de rivieren gewerkt aan natuurherstelprogramma’s om de doelen te dienen van de Kaderrichtlijn Water.
Op donderdag 9 maart dient bij de rechtbank in Zwolle het beroep dat Staatsbosbeheer heeft ingesteld tegen de vergunningverlening aan Rijkswaterstaat voor de KRW-plannen in het Zwarte Water. Ook de Gebiedscoöperatie IJsseldelta, diverse watersportorganisaties en ecoloog Albert Corporaal maken bij de rechtbank bezwaar tegen de komst van de stalen damwanden.
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.