Zo’n 2.400 leerlingen van basisscholen uit het hele land trekken vrijdagochtend erop uit om de kwaliteit van wateren te meten. Het gaat om een initiatief van de wetenschapsknooppunten van de universiteiten en Stichting Drinkable Rivers.
Het onderzoek wordt in klasverband uitgevoerd door leerlingen uit groep 7 en 8. Zij verrichten op 28 mei dertien verschillende soorten metingen in een sloot, beek, rivier of kanaal in hun buurt. Dit levert bij elkaar een goed beeld op van de ecologische waterkwaliteit.
De ongeveer 2.400 kinderen bepalen de geur, kleur en helderheid van het water en meten hoe het staat met de pH-waarde, fosfaat, nitraat en bacterieniveaus. Hiervoor heeft elke klas een onderzoekskit ontvangen waarin onder andere sensoren en een petrifilm voor E. coli zitten.
Sandra de Vries
Ook beoordelen de scholieren meer indirecte factoren voor waterkwaliteit, vertelt adviseur en onderzoeker Sandra de Vries van Drinkable Rivers. “Zij kijken naar de bedekking van planten en het aantal libellen langs de oever, want die worden sterk beïnvloed door de kwaliteit van het water. Bij het tellen van libellen werken we samen met De Vlinderstichting.”
Meetresultaten meteen te zien
De schoolkinderen gaan op pad in het kader van het evenement Alle Scholen Verzamelen! van de wetenschapsknooppunten die gevestigd zijn op elf universiteiten. Hierbij staat jaarlijks een ander thema centraal. In 2019 werd voor waterkwaliteit gekozen. De uitbraak van de coronacrisis gooide echter roet in het eten.
De Vries: “We hebben toen besloten om het onderzoek in beperkte vorm door te laten gaan. Fysisch-chemische metingen waren niet mogelijk, omdat we geen meetkit konden uitsturen. Klassen konden nog wel observaties doen.” Het onderzoek mocht daarom dit jaar worden overgedaan en is nu wel volledig. Al speelt corona nog een beetje mee. “Van de 95 klassen uit heel Nederland die zich hebben aangemeld, zitten sommige momenteel in quarantaine. Deze klassen halen het onderzoek in een van de komende weken in.”
De leraren vullen de uitkomsten van de metingen in op een app, zegt De Vries. “Deze worden daarna realtime doorgegeven en zijn te zien op een kaart op de site van Drinkable Rivers. Hierop staan al de meetresultaten van vorig jaar en van andere groepen mensen. Wij delen de resultaten nog voor de zomervakantie met alle scholen. Dat doen we met een filmpje en een online magazine voor de leerlingen.” De resultaten zullen verder worden geanalyseerd door de TU Delft, Wageningen University & Research en University College Roosevelt.
Anders leren kijken naar water
De wetenschapsknooppunten en Drinkable Rivers willen met het evenement wetenschap naar kinderen toebrengen en hen anders leren kijken naar water. Li An Phoa, oprichter van Stichting Drinkable Rivers, hoopt dat zij het belang van gezonde rivieren gaan inzien. Dat is ook wat ze met haar organisatie wil bereiken.
Li An Phoa
“Drinkable Rivers zet zich in voor een wereld met drinkbare rivieren. Dat doen we onder meer door langs rivieren te lopen en onderweg met omwonenden onderzoek te doen naar de waterkwaliteit. Zo betrekken we volwassenen en kinderen bij onze missie en maken we hen bewust dat ze een rol kunnen spelen bij het verbeteren van de kwaliteit van het water.”
Vervolg in het verschiet
Het wil volgens De Vries niet zeggen dat de uitkomsten van de metingen door de basisschoolleerlingen eigenlijk onbelangrijk zijn. “Wij zullen zeker wat aan de resultaten hebben, al houden we er rekening mee dat er relatief veel fouten tussen zullen zitten. Uiteindelijk hopen we erover te publiceren."
Volgend jaar zal het evenement Alle Scholen Verzamelen! een ander thema hebben en is Drinkable Rivers er niet meer bij betrokken. Daarmee is de kous niet af, zegt De Vries. “We zijn van plan om een vervolg aan het onderzoek naar waterkwaliteit te geven en jaarlijks zo’n campagne te organiseren.”
MEER INFORMATIE
Evenement Alle Scholen Verzamelen!
Website Drinkable Rivers
H2O Actueel: evenement in 2020
H2O Vakartikel: succesfactoren citizen science
