Belgische boterkuipjes in de Biesbosch en Duitse drankkratten langs de Rijn. Het afval dat de onderzoekers van Schone Rivieren na de overstromingen van afgelopen zomer in Nederland aantroffen, laat volgens hen duidelijk zien dat ons land "het afvalafvoerputje van Noordwest-Europa" is.
Van half oktober tot half november gingen honderden vrijwilligers van Schone Rivieren weer op pad om onderzoek te doen langs de oevers van de grote rivieren. Op 24 locaties langs de Maas vonden zij massaal lege boterkuipjes van een Belgische zuivelfabriek. Langs de Rijn lagen drankkratten uit het Moeseldal.
De zuivelfabriek in de Ardennen is gelegen aan de Vesdre, een zijrivier van de Maas, en werd in juli door de watersnood getroffen. Vlak na het noodweer werden op de oevers van de Maas al veel boterkuipjes gevonden, nu bleek dat ze zelfs tot voorbij de Biesbosch (Moerdijk) waren aangespoeld en dus meer dan 200 kilometer hadden afgelegd.
Sylvia Spierts"Hieruit kunnen we concluderen dat behalve ons eigen afval er ook veel afval vanuit het buitenland onze rivieren instroomt", zegt projectleider Sylvia Spierts-Brouwer van Schone Rivieren. "Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken met de ons omringende landen."
Plastic
De boterkuipjes noemt ze "heel interessant" omdat ze op één specifiek moment vrijgekomen zijn vanaf één specifieke locatie. "Daardoor vertellen ze veel over hoe het afval zich verspreidt wanneer het eenmaal in een rivier is beland. We blijven deze boterkuipjes dan ook in de gaten houden."
Het onderzoek van Schone Rivieren, een initiatief van IVN Natuureducatie, Stichting De Noordzee en Plastic Soup Foundation, werd afgelopen najaar voor de achtste keer gehouden. De vrijwilligers deden op 430 locaties langs de grote rivieren in ons land afvalonderzoek. Zij registreerden per 100 meter gemiddeld 145 stuks afval. Een uitschieter, met een hoog aantal kleine stukjes piepschuim in de buurt van Rotterdam, is daarin niet meegenomen.
Het grootste deel van het afval bestaat uit ondefinieerbare stukjes hard en zacht plastic en piepschuim (93 procent). Daarna volgen snoep-, snack,- en chipsverpakkingen en plastic drankverpakkingen, waaronder plastic flesjes.
Statiegeld
Die laatste vallen sinds 1 juli onder de statiegeldregeling. Volgens Schone Rivieren is het nog te vroeg om te concluderen dat deze maatregel effect heeft. Wel werden in het najaar van 2021 minder kleine plastic flesjes aangetroffen dan in het najaar van 2020: gemiddeld twee in plaats van drie flesjes per 100 meter.
"We zijn voorzichtig positief", aldus Spierts-Brouwer. "Maar op basis van één meting willen we geen conclusies trekken. Daarvoor is langere monitoring nodig, want er kunnen ook andere factoren van invloed zijn."
Vanaf 31 december van dit jaar worden, tot vreugde van de onderzoekers, ook drankblikjes met statiegeld belast. Die staan nu op nummer 10 in de top 15 van meest gevonden afvalsoorten.
MEER INFORMATIE
Toelichting op website Schone Rivieren
Factsheet najaarsmeting 2021
H2O-bericht: voorjaarsmeting 2021
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?