Er zijn extra inspanningen nodig om de afgesproken reductiedoelen voor emissies naar de Rijn te halen. Dat schrijft RIWA-Rijn in haar jaarrapport over 2021. “Het halen van de doelstelling blijft voor 41% van de stoffen buiten beeld en dat geldt ook voor de doelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water.”
“Bij sommige stoffen worden goede resultaten geboekt, bij andere mindere. Maar in de som zien we dat het slechter gaat met de waterkwaliteit in de Rijn dan voorgaande jaren”, zegt Gerard Stroomberg. Hij is directeur van RIWA-Rijn, het samenwerkingsverband van drinkwaterbedrijven die oppervlaktewater, zoals rivierwater, gebruiken voor de drinkwaterbereiding.
Gerard StroombergIn 2021 zijn tientallen stoffen in de Rijn aangetroffen in hogere concentraties dan de streefwaarden die op Europees niveau zijn afgesproken. Het gaat dan om chemicaliën uit industrieprocessen, bestrijdingsmiddelen en ook om resten van geneesmiddelen. “Dat is toch wel een groot probleem in de Rijn. Wij roepen de waterzuiveringen, zeker bovenstrooms, daarom op een vierde zuiveringsstap toe te voegen om medicijnresten beter uit het water te kunnen halen. Daar worden al stappen gezet, maar het tempo moet echt omhoog.”
De emissiereductie gaat daarnaast niet snel genoeg. Om die emissiereductie te kunnen controleren, is een nieuw beoordelingssysteem ontwikkeld. “Daar hebben we als RIWA-Rijn uitgebreid input voor geleverd. In dit jaarrapport hebben we dit beoordelingssysteem voor het eerst gebruikt. Uit deze toetsing blijkt dat bij 41% van de parameters het gestelde reductiedoel zonder extra inspanning niet gehaald gaat worden. Bij 36% van de parameters is dat wel het geval. Het beoordelingssysteem zal de komende jaren uitgebreid worden en meer stoffen bevatten en daarmee een nog beter beeld bieden van de vooruitgang van de waterkwaliteit in de Rijn.”
De waterkwaliteit in het Nederlandse gedeelte van de Rijn wordt vanzelfsprekend ook beïnvloed door wat er in Duitsland en Zwitserland op en rond de rivier gebeurt. Stroomberg blijft bezorgd over de plannen om tussen Basel en Karlsruhe 40.000 ton lithium per jaar te gaan winnen. “In de huidige plannen zou de winning over drie jaar van start kunnen gaan. Zelfs al zou het winningsproces zelf heel netjes verlopen, blijft de Rijn kwetsbaar door vervuiling bij het transport en het verwerkingsproces. Met onze internationale partners hebben we daarom een studie laten verrichten om de gevolgen van de lithiumwinning voor de Rijn beter te begrijpen en de rivier zou veel mogelijk te beschermen.”
Een andere Europese ontwikkeling die de waterkwaliteit in de Rijn in hoge mate gaat bepalen, is de Europese besluitvorming over PFAS-verbindingen. Stroomberg hoopt dat de Europese Commissie een volledig verbod op zal leggen. “Dat zou een hele grote zorg wegnemen, want PFAS-verbindingen vormen een serieus probleem. De Europese raderen draaien zoals bekend langzaam, maar voor de kwaliteit van de Rijn zou het wel een belangrijke stap in de goede richting zijn.”