Eet zo min mogelijk vis, garnalen, oesters en mosselen die uit de Westerschelde komen. Dat adviseert het RIVM omdat ze veel poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) bevatten. Volwassenen kunnen lamsoor, een zeegroente, wel regelmatig consumeren.
De aanleiding voor het onderzoek was dat hobbyvissers en de Provincie Zeeland wilden weten of het nog veilig is om dieren en groenten uit de Westerschelde te eten. Dit water is ernstig verontreinigd met PFAS omdat bedrijven deze stoffen via afvalwater lozen, zoals het nabij Antwerpen gevestigde 3M. PFAS is de verzamelnaam voor een groep van ruim zesduizend chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt en een negatief effect kunnen hebben op milieu en volksgezondheid.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft nu berekend hoe vaak volwassenen een portie vis, garnalen, oesters, mosselen of lamsoor uit de Westerschelde kunnen eten, zonder dat de gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS wordt overschreden. De resultaten zijn te vinden in het rapport Consumptie van producten verontreinigd met PFAS uit de Westerschelde.
Al snel grenswaarde bereikt
Het RIVM geeft bandbreedtes, omdat tijdens het onderzoek de verschillende producten niet op dezelfde plaatsen zijn bemonsterd. Bij de vissen heeft het rijksinstituut vier soorten onder de loep genomen. Een portie bot uit de Westerschelde kan twee keer per jaar worden gegeten, zeebaars een tot zes keer, spiering twee tot vijftien keer en wijting zes tot negentien keer. Zij worden voornamelijk door hobbyvissers gevangen.
Ook bij schaal- en schelpdieren is voorzichtigheid geboden. Volwassenen kunnen jaarlijks vijf of zes keer een portie garnalen uit de Westerschelde eten zonder nadelige gezondheidseffecten. Voor zowel oesters als mosselen gaat het om een bandbreedte van zeven keer per jaar tot twee keer per week. De consumptie van lamsoor is wel zonder meer mogelijk, omdat deze zeegroente weinig PFAS bevat. Daarom kan lamsoor onbeperkt worden verorberd.
Ook hoge blootstelling uit andere bronnen
Het RIVM beveelt aan om de vissen en dieren uit de Westerschelde zo min mogelijk te eten. Een beperking van het onderzoek is dat de uitkomsten zijn gebaseerd op het consumeren van slechts één van de producten. Als er meerdere worden gegeten, kan dit per vis of ander dier minder vaak. Ook is er in de resultaten geen rekening gehouden met de blootstelling aan PFAS uit andere bronnen (voedsel en drinkwater). Omdat deze blootstelling al hoog is, is het extra belangrijk om voorzichtig zijn.
LEES OOK
H2O Actueel: snoeihard oordeel Vlaams Parlement over 3M
H2O Actueel: veel te veel PFAS in vissen in Westerschelde
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.