Waterschap Rivierenland onderzoekt de komende vijf jaar of het aantal zeldzame bijen op de rivierdijken groeit als gevolg van gefaseerd maaibeheer. Dat gebeurt op veertig verschillende plekken. De bij is volgens het waterschap een goede graadmeter voor biodiversiteit.
Vorig jaar is Rivierenland, net als sommige andere waterschappen, met een nieuwe manier van maaien begonnen om de biodiversiteit te bevorderen, vertelt specialist waterkeringen Jaap Bronsveld. Werden de dijken en kades daarvoor twee keer per jaar in zijn geheel gemaaid, sinds 2020 wordt de eerste maaibeurt, die in het voorjaar, in twee fasen verricht: eerst de binnenkant en dan de buitenkant van de dijk. Planten die vroeg worden gemaaid, kunnen weer uitgroeien en bloeien rond de zomer, waardoor insecten altijd een plek hebben.
Rivierenland beheert ruim 550 kilometer aan dijken. Die vormen volgens Bronsveld een belangrijk leefgebied voor insecten vanwege de lengte, de schuine helling en de bijzondere planten die er groeien. Ze trekken daarom ook bijzondere soorten aan, zo bleek eerder al uit onderzoek van een Nijmeegse promovendus in het gebied.
Driedoornige metselbij
Nederland telt zo’n 370 soorten wilde bijen. In het bijenonderzoek, dat onderzoeks- en adviesbureau Ecologica in opdracht van Rivierenland sinds dit voorjaar uitvoert, zijn inmiddels honderd soorten geteld. Ruim twintig daarvan gaan al jaren sterk achteruit, zoals de wikkebij en de knautiabij. Ze staan op de Rode Lijst van bedreigde soorten.
"We zagen in ons onderzoek gelukkig nog veel zeldzamere soorten, zoals de driedoornige metselbij, de boshommel, de Texelse zandbij en de knautiawespbij. Dit zijn onverwachte vondsten die hoop geven voor de toekomst", meldt het waterschap op de website.
Volgens Bronsveld is het echter onmogelijk om nu al conclusies te trekken. Hij verwijst naar een Duits onderzoek waaruit enkele jaren geleden bleek dat de helft van de wilde bijensoorten op het punt van uitsterven staat. "Dat heeft dertig jaar geduurd. Dan is een of twee jaar, en zelfs vijf jaar, veel te kort. Maar je moet ergens beginnen, en als overheid hebben wij die plicht."
"Op de Rode Lijst staan flink wat soorten die op rivierdijken voorkomen. Het zou heel mooi zijn als de komende jaren blijkt dat die soorten als gevolg van het aangepaste beheer in aantal groeien."
Dagvlinders
Behalve bijen worden in het onderzoek ook dagvlinders geteld. Andere insecten als loopkevers en spinnen worden buiten beschouwing gelaten. Het onderzoek hiernaar is te tijdrovend, stelt Bronsveld. "Met name voor bijen zijn snelle en duidelijke resultaten te verwachten."
MEER INFORMATIE
Maaibeleid Waterschap Rivierenland
H2O-bericht: Aa en Maas onderzoekt effect ecologisch maaibeheer op dijk
H2O-bericht: Wetterskip Fryslân ijvert met ‘Bijenpact’ voor biodiversiteit
H2O-bericht: Vallei en Veluwe stimuleert biodiversiteit met nieuwe aanpak bij maaien