Hoogheemraadschap van Rijnland is de afgelopen tijd op straat het gesprek met bewoners aangegaan over de gevolgen van de klimaatverandering en zeespiegelstijging. Om hen te triggeren, is het kunstproject Here Comes the Flood van Rem van den Bosch ingezet. Van de vele interessante gesprekken die dat opleverde, gaat het waterschap video-compilaties verspreiden.
Here Comes the Flood is de voorbije weken te zien geweest in het straatbeeld van Gouda, Haarlem, Hoofddorp, Leiden, Lisse en Zoetermeer. Inwoners zijn zo bewust gemaakt van de grote uitdagingen van de klimaatverandering en zeespiegelstijging, vertelt communicatieadviseur Marloes Scargo van Rijnland. “Kunst is daarvoor een goede trigger. Het maakt op een treffende manier tastbaar wat er kan gebeuren als de dijken doorbreken. We kregen terug van mensen dat zowel de kunst als onze boodschap binnenkwam. Dat komt mooi samen.”
Het evenement was volgens haar collega Kirsten Barnhoorn een geslaagde aanloop naar de Waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023. “Wij wilden uitlichten dat de klimaatverandering en zeespiegelstijging zowel voor onszelf als voor de bewoners grote uitdagingen met zich meebrengen. Daarmee maken we een bruggetje naar maart wanneer zij een keuze hebben.”
Modellen op rode trappen
Kunstenaar Rem van den Bosch wil dan ook met Here Comes the Flood de dialoog over deze thematiek aanwakkeren. Hij reist al langere tijd door Nederland en Vlaanderen om geënsceneerde foto’s te maken op kwetsbare en herkenbare plekken. Het meest in het oog springende onderdeel van het kunstproject zijn de modellen die meedoen. Zij zitten of staan op rode trappen en geven met de stand van hun hand aan hoe hoog het water zou komen bij een overstroming.
Scargo licht toe: “In het centrum van Leiden gaat het om een hoogte van een halve meter, in het centrum van Gouda om een meter en aan de rand van Zoetermeer om drie meter. Dat is mooi te zien op de foto’s die de kunstenaar speciaal op een aantal plekken in ons eigen gebied heeft gemaakt. De setting op de foto’s is vervolgens door de modellen nagebootst in de stadscentra, als trigger voor de straatgesprekken.”
Het gebied van Rijnland is niet de eerste plek waar het kunstproject is getoond. De expositie was al te bekijken bij onder andere het Watersnoodsmuseum en in Amsterdam, Antwerpen en Gent. “De kunstenaar raakt met zijn kunst een gevoelige snaar op het gebied van klimaat en water”, aldus Barnhoorn.
Verspreiding van compilaties van gesprekken
Het hele gebeuren werkt volgens Scargo als een showstopper. “Mensen bleven staan en vervolgens zijn we met hen in gesprek gegaan. Deze vaak boeiende gesprekken hebben wij opgenomen en hiervan verspreiden we video-compilaties via sociale media. Dat gebeurt gedurende langere tijd. Zo willen we zorgen voor olievlekwerking. Er gaan ook bussen met daarop de foto’s afgebeeld rijden door het Rijnlands gebied.”
De meeste mensen weten niet meteen wat een model aangeeft, zegt Barnhoorn. “Het leuke is dat je hen daarnaar kunt vragen en zij dan een beetje aan het zoeken zijn. Als je vervolgens vertelt dat zo hoog het water komt bij een overstroming, kunnen ze zich dat vaak niet voorstellen. Het is niet om inwoners bang te maken, maar wel om het met hen te hebben over wat het waterschap en andere partijen allemaal doen in verband met de uitdagingen in de toekomst. En hoe zij zelf een steentje bij kunnen dragen, of een plantje natuurlijk!”
Roulerende weergave van zeven beelden van het kunstproject in Rijnlands gebied
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.