De rietproef in het Lauwersmeer gaat aanstaande zaterdag van start, heeft de provincie Groningen bekendgemaakt. Het waterpeil wordt gedurende ruim een maand verhoogd om te bekijken of dit helpt om het waterriet weer te laten groeien. De proef zou aanvankelijk op 15 februari al beginnen, maar dat ging toen vanwege de vorst niet door.
Het is voor de eerste keer dat de tijdelijke maatregel wordt uitgeprobeerd. De provincie Groningen, Waterschap Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân waren begin deze maand al gestart met hun voorbereidingen. De lichte vertraging kan er nog wel bij na jaren van uitstel, vooral vanwege rechtszaken door tegenstanders. Onder meer agrariërs en recreatieondernemers vrezen voor negatieve gevolgen zoals verzilting. De bedoeling is om de rietproef in 2022 nog een keer te herhalen.
Herstel van waterriet
De proef die op zaterdag 27 februari begint, duurt tot en met 31 maart. De waterstand in het Lauwersmeer – een Natura 2000-gebied – wordt met maximaal 41 centimeter verhoogd: van het huidige peil van 93 centimeter onder NAP naar maximaal 52 centimeter onder NAP. Dat wordt als een natuurlijker waterstand gezien.
De verwachting is dat het bijna verdwenen waterriet zich hierdoor weer wat kan herstellen. De praktijk zal moeten uitwijzen of dit effect ook optreedt. Het waterriet is belangrijk als leefgebied voor beschermde vogels als de blauwborst en de rietzanger en bevordert een goede kwaliteit van het water en de visstand. De provincies Groningen en Fryslân dragen met de rietproef bij aan de Europese natuurdoelstellingen voor Natura 2000.
De provincie Groningen laat weten dat het waterriet nodig is om verdere afkalving van de oevers te voorkomen. “De afgelopen jaren zijn er al vele meters van de oevers van het Lauwersmeer afgeslagen. De nattere omstandigheden met fluctuerende peilen helpen om organisch materiaal, zoals plantenresten, op te ruimen. Ook opgehoopt strooisel van rietblad spoelt op deze manier weg. Dit voorkomt de verzuring van de bodem en daarmee verdere achteruitgang van het waterriet. ”
Bij ongunstig weer terug naar normaal
De grondwaterstand en het zoutgehalte worden tijdens de proef gemeten op verschillende punten in het Lauwersmeergebied. Hetzelfde geldt voor de regenval en de waterstand in het Lauwersmeer.
Bij een ongunstige weersverwachting zal de waterstand worden teruggebracht naar het normale niveau, conform het beheerprotocol. Dat maakt het mogelijk om overtollig water uit Friesland en Groningen op te vangen, meldt de provincie Groningen. “Het Lauwersmeer dient dan als waterberging, voordat het water gespuid wordt naar de Waddenzee. In het beheerprotocol worden de voorspelling van de neerslag, de waterstanden op de Waddenzee, de wateraanvoer vanuit Friesland en Groningen en de mogelijke vorst meegenomen. Op basis van deze factoren bepaalt het waterschap iedere zes uur of de rietproef veilig kan worden voortgezet.”
MEER INFORMATIE
Themapagina Rietproef Lauwersmeer
H2O Actueel: rietproef komt er nu echt
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.