De norm voor PFAS in de bodem is verhoogd en er mag meer bagger en grond worden afgezet in diepe plassen. Dat heeft staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) op grond van nieuw onderzoek besloten. Voor sommige regio’s is dit nog onvoldoende.
Met de nieuwe regels wordt het tijdelijk handelingskader voor PFAS, dat vorig jaar juli werd opgesteld, geactualiseerd. Dat leidde tot protest vanwege de strenge norm van 0,1 microgram per kilo voor PFAS in de bodem voor veel toepassingen, een waarde die veel grond- en baggerwerk stillegde. Eind november werd de achtergrondwaarde verhoogd tot 0,8 microgram, vanaf nu geldt voor de landbodem een achtergrondwaarde van 1,4 microgram.
Een tweede verruiming is dat vanaf nu dezelfde regels voor grond en bagger gelden. Uit onderzoek van het RIVM blijkt volgens de minister dat grond zich in oppervlaktewater net als bagger gedraagt. Eerder was dat nog onduidelijk, waardoor met PFAS vervuilde grond niet mocht worden toegepast in bijvoorbeeld diepe plassen.
"PFAS-houdende grond kan nu ook verantwoord worden toegepast in oppervlaktewater", schrijft Van Veldhoven in een brief aan de Tweede Kamer. "Uitgangspunt blijft ook hier dat het oppervlaktewater beschermd is en de kwaliteit van de bodem niet slechter wordt."
Diepe plassen
Verder komt er meer ruimte om grond en bagger in 37 diepe plassen af te zetten. Dat mocht eerst alleen in plassen die in verbinding staan met de grote rivieren. Uit onderzoek van Deltares blijkt dat PFAS in heel Nederland in de waterbodems wordt aangetroffen. De aangetroffen concentraties zijn wel lager dan in de grote rivieren. Daarom is voor PFOS een waarde van 1,1 microgram per kilo vastgesteld en voor de overige PFAS een waarde van 0,8 microgram per kilo.
Ook voor de waterschappen is de verruiming welkom, zo meldt de Unie van Waterschappen. "Baggerwerkzaamheden die zijn uitgesteld omdat er vanwege PFAS geen geschikte bestemming voor de baggerspecie kon worden gevonden, kunnen weer worden opgestart als de baggerspecie voldoet aan de nieuwe normen."
Voor gebieden in het westen van Nederland is de verruiming echter nog onvoldoende, stelt de Unie. Rond Dordrecht bijvoorbeeld, waar het bedrijf Chemours is gevestigd, bevat de bodem meer PFAS dan elders in Nederland. De Unie heeft er daarom voor gepleit om voor deze regio een aparte waarde vast te stellen, maar daar wilde de minister niet aan.
"Ze heeft wel beloofd om waterschappen die zelf mogelijkheden zien om extra afzetruimte voor baggerslib te creëren, te ondersteunen", zegt woordvoerder Jane Alblas van de Unie. "Het is nu nog een beetje koffiedik kijken hoe dit in de praktijk uitpakt, maar wij zullen de waterschappen gaan vragen hoe zij dit zelf zien."
Balans
Daarnaast blijft de Unie hameren op het belang van een integraal beleid voor zeer gevaarlijke stoffen, aldus Alblas. "Het is steeds zoeken naar een balans. Om Nederland leefbaar te houden, moeten we baggeren. Maar we willen natuurlijk niet bijdragen aan de verspreiding van deze stoffen. Eigenlijk vinden we dat ze helemaal niet in het milieu terecht moeten komen. Daarom is het beter om het probleem aan de voorkant aan te pakken, zodat we niet weer in zo’n impasse belanden."
Daarvoor zet de minister zich ook in Europees verband in, belooft ze in haar brief aan de Kamer. Het definitieve handelingskader voor Nederland wil ze in 2021 vaststellen, nadat dit najaar opnieuw een aantal onderzoeken zal plaatsvinden.
MEER INFORMATIE
Kamerbrief over aanpassingen beleid PFAS
Reactie Unie van Waterschappen
H2O-bericht: Van Veldhoven verruimt veiligheidsnormen PFAS en PFOS
H2O-bericht: Waterschappen schorten baggeren op vanwege PFAS
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.