Sinds een aantal jaren neemt de populatie van de purperslak in de Westerschelde weer toe, nadat deze daar bijna geheel verdwenen was. In de Oosterschelde zette het herstel al eerder in, maar langs de Noordzeekust nam de soort juist af. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.
Het herstel van de purperslak wordt in verband gebracht met het wereldwijde verbod op het gebruik van tributyltinhoudende verven in de scheepvaart, dat sinds 2003 van kracht is. Deze stof, kortweg TBT, verstoort de voortplanting van verschillende soorten weekdieren, zoals de wulk, de noordhoren, de gevlochten fuikhoren en de gewone alikruik. De purperslak geldt als een van de meest gevoelige soorten voor TBT.
Sinds ongeveer 1960 kwam het gebruik van aangroeiwerende coatings in zwang. Onder de waterlijn van schepen ontwikkelt zich na verloop van tijd een zogenaamde ‘baard’ van zeeorganismen, zoals waterpokken. Die zorgt voor meer weerstand, waardoor het brandstofverbruik stijgt. Coatings met tributyltin bleken daartegen het meest effectief.
Ooster- en Westerschelde
Tussen 1960 en 1995 daalde de populatie purperslakken in de Oosterschelde met circa 90 procent. In de Westerschelde verdween de soort bijna helemaal. Aan de Noordzeekust was er tot 2005 veel minder achteruitgang, waarschijnlijk doordat de concentraties TBT daar lager bleven.
Eind jaren negentig nam de purperslak in de Oosterschelde weer toe. Sinds 2013 lijkt er geen sprake meer van verstoorde voortplanting. De populatie zit momenteel op zo’n 70 procent van het niveau van 1960, aldus het CBS.
In 2014 werd de purperslak ook weer aangetroffen in de monding van de Westerschelde. Hier waren de TBT-gehaltes ooit het hoogst. Pas eind 2020 kon worden vastgesteld dat er geen negatieve gevolgen meer waren voor de purperslak. De populatie bedraagt nu ongeveer 25 procent van die van 1960. Die beperkt zich nog wel tot de monding, maar verdere verspreiding in de Westerschelde lijkt volgens het CBS "een kwestie van tijd".
Noordzeekust
Langs de Noordzeekust nam de populatie vanaf 2006 juist sterk af. Oorzaak is de verdwijning van een grote populatie purperslakken aan de Westkapelse Zeedijk op Walcheren door zandsuppleties en de bekleding van dijken en strekdammen, aldus de onderzoekers.
Sinds 2011 trad weer herstel op nadat veel van het gesuppleerde zand was weggespoeld. Daarna zijn opnieuw zandsuppleties uitgevoerd, waardoor de populatie langs de Noordzee meerdere keren is afgenomen en (enigszins) hersteld.
MEER INFORMATIE
CBS-publicatie ‘Purperslak en aangroeiwerende verven, 1960-2021'
