Praktijkproeven op drie locaties in het Rijnmondgebied moeten kennis opleveren over de mogelijkheden om gebaggerd zand en slib elders in het gebied weer toe te passen. Nu verdwijnt veel sediment uit de Rijn-Maasmonding in zee of in depots, terwijl het even verderop hard nodig is voor bijvoorbeeld natuurgebieden.
Doel van het project ‘Proeftuin Sediment Rijnmond’ is om het gebaggerde zand en slib zo lang mogelijk in het natuurlijke systeem van de Rijn-Maasmonding vast te houden. Dat komt het milieu en de veiligheid van de delta ten goede, menen de initiatiefnemers, waaronder onderzoeksinstituut Deltares en Rijkswaterstaat.
Kees SloffHet gaat globaal om het gebied ten westen van Dordrecht, met de Nieuwe Waterweg als boven- en het Haringvliet als ondergrens, legt projectleider Kees Sloff van Deltares uit. "Onder andere door afsluitingen, met als gevolg een gebrek aan getijslag, slibben gebieden niet meer vanzelf aan. Op andere plekken, bijvoorbeeld in havens, is er juist te veel slib en moet er gebaggerd worden."
Zo wordt alleen al in het Rotterdamse havengebied en de toegangsgeulen 15 tot 20 miljoen kubieke meter per jaar gebaggerd. Ook bij projecten als de aanleg van de Blankenburgtunnel onder de Nieuwe Waterweg komt veel sediment vrij. Sloff: "Dat gaat nu verloren en dat is zonde."
Erosiekuilen
In de Proeftuin Sediment Rijnmond wordt in de praktijk onderzocht welke toepassingen goed werken en wat daarvoor nodig is. Dat gebeurt op drie verschillende nog te bepalen locaties, waar al onderhouds- en ontwikkelprojecten gepland staan.
Als voorbeeld noemt Sloff het opvullen van erosiekuilen in een rivierbedding met zand. Deze kuilen vormen een gevaar voor de veiligheid, omdat ze de stabiliteit van oevers en dijken aantasten. Door de stijging van de zeespiegel wordt dit probleem alleen maar urgenter.
"Kunnen we het opvullen van de kuilen op een slimme manier combineren met een vergelijkbare methode als bij de zandmotor, zodat de rivier niet verder erodeert? Maar we willen ook weten hoe het zand zich verplaatst, of het de scheepvaart hindert en wat de gevolgen zijn voor de natuur. Dat gaan we dus allemaal monitoren."
Natuur
Andere toepassingen zijn de opslag van sediment tussen dijken voor de veiligheid en het maken van gorzen of slikken voor de natuur. Daaraan is bijvoorbeeld langs het Haringvliet een tekort als gevolg van te weinig getijslag. "Die kunnen we niet leveren", erkent Sloff. "Maar we kunnen wel zorgen voor sediment. De vraag is hoe dat precies moet in dit specifieke gebied."
Aan het project, dat vier jaar duurt, doen behalve Deltares en Rijkswaterstaat ook Havenbedrijf Rotterdam, het Wereld Natuur Fonds, Natuurmonumenten, Waterschap Hollandse Delta, Wageningen Marine Research en baggerbedrijf De Vries & Van de Wiel mee. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) heeft een subsidie toegekend.
MEER INFORMATIE
Nieuwsbericht Deltares
In het genoemde Stowa rapport wordt een onderscheid gemaakt naar:
Op basis van de nadere uitwerking kunnen technologen en beleidsmedewerkers van waterschappen een gefundeerde keuze maken voor een natuurlijk systeem, afhankelijk van de specifieke situatie op een RWZI en de gekozen opties:
A. Toepassing van een enkel systeem als ‘stand alone’ techniek als uitbreiding van de RWZI, voor upgrading van het effluent (afloop nabezinktank).
B. Als inpassing in een integraal natuurlijk systeem wat naast effluentbehandeling ook recht doet aan de omgeving en waarbij functies zoals het creëren van natuurlijk, levend water, effluentbuffering, recreatie en natuur gecombineerd worden.
De Waterharmonica's nemen de meeste ruimte in, zeker omdat voor een goede verwijdering van medicijnen laag tot zeer lage belaste Waterharmonica's nodig zijn (zie ook Stowa 2013-07). Dus een hydraulische belasting van zeker niet meer dan 0,05 m/dag. Ofwel een ruimte beslag van 2,5 tot 3,75 m2 per inwoner.
Het totale debiet aan gezuiverd afvalwater in Nederland is ca. 2.000.000 m3 per jaar (CBS, data 2020). Dit zou dan neerkomen op een totaal netto ruimte beslag van 4.000 ha in heel Nederland. Zeg 5.000 tot maximaal 10.000 ha. Dit lijkt veel, maar het is wel met gestapelde belangen en mogelijkheden. Stel 25 cm waterberging: 10.000.000 waterberging, stel dat een kwart van de Waterharmonica's als KRW-waardig wordt beschouwd (is best wel reëel): 500 tot 1.000 ha.... En dan nog recreatie, natuur, CO2-vastlegging, stikstofrechten? Vrienden maken, bufferzones rond de rwzi's. Een voorbeeld van een zoektocht, uitgevoerd door het Wetterskip Fryslân: http://www.waterharmonica.nl/reports/LW289-47_005-rapd02-waterharmonica.pdf. Op weg naar 2027?
Ruud Kampf
Rekel/water
Dus bij hoogheemraadschap Delfland kies je een partij. Vervolgens hebben een paar partijen meer zetels dan andere. Daarna wordt er een Bestuursakkoord getekend door alle partijen, waar ook de minder grote (verliezende) partijen zeggenschap in hebben? Er staat ook: "De gezamenlijk gekozen hoogheemraden vertegenwoordigen in het dagelijks bestuur alle fracties". Wat betekent het dan om een fractie te vertegenwoordigen in de praktijk?
In het geval van hoogheemraadschap Delfland is stemmen op een partij dus niet super zinvol, omdat daarna toch met alle andere partijen wordt samengewerkt om tot een Bestuursakkoord te komen. Grote partijen hebben dan niet meer te bepalen dan kleine partijen?