Holle vezel nanofiltratie is een veelbelovende techniek om medicijnresten en andere microverontreinigingen uit afvalwater te halen. Het Twentse bedrijf NX Filtration heeft hiervoor innovatieve membranen ontwikkeld, die bij het Water Experiment Center Twente op kleine schaal met succes zijn getest. Het idee is nu om een demonstratie-installatie bij rioolwaterzuiveringsinstallatie Enschede te bouwen.
NX Filtration (NXF) heeft daarvoor een formeel verzoek ingediend bij Waterschap Vechtstromen. Harry Futselaar, lector International Water Technology bij hogeschool Saxion en al dertig jaar actief op het terrein van membraanfiltratie, is er nauw bij betrokken. “Wij willen graag bij rioolwaterzuiveringsinstallatie Enschede een referentie-installatie krijgen die representatief is voor heel Nederland en ook gericht is op export.”
Harry FutselaarHet waterschap staat hier positief tegenover maar rond is de proefinstallatie nog niet, benadrukt Futselaar. “We zijn nu over de technische uitwerking in gesprek met technologen en strategische adviseurs van Vechtstromen. Het bestuurlijke traject moet nog worden doorlopen en daar gaat tijd overheen. Ik ben hoopvol dat Vechtstromen ‘launching customer’ wordt. Het waterschap is voor veel partijen een goede samenwerkingspartner voor het ontwikkelen van innovaties.”
Buisvorm nieuw
NX Filtration is een startup in Enschede met Erik Roesink (deeltijdhoogleraar Membraantechnologie aan de Universiteit Twente) als algemeen directeur. Het bedrijf heeft holle vezel nanofiltratie membranen ontwikkeld. “De techniek van nanofiltratie is op zich al decennia oud”, licht Futselaar toe. “Nieuw is de holle vezel vorm, dus een buisvorm die in het bijzonder gericht is op verwijdering van microverontreinigingen. Er is bij een installatie met deze membranen geen voorbehandeling meer nodig, omdat het effluent direct behandeld kan worden. De installatie is compacter en beter te reinigen. Daardoor zijn zowel de investeringen als de bedrijfskosten lager dan bij andere installaties.”
De membranen houden in één behandelingsstap veel meer tegen dan andere technieken, vertelt Futselaar: ‘Holle vezel membraan nanotechnologie heeft als voordeel dat het een fysieke barrière vormt die daarnaast bijvoorbeeld nanodeeltjes en microplastics verwijdert. Dat is bij technieken met actief kool, ozon en UV, die al dan niet worden gecombineerd, niet of nauwelijks het geval.”
'Het gezuiverde afvalwater is geschikt voor irrigatie'
Futselaar noemt het belang van deze technologie in tijden van droogte. “Dit levert een additionele bron voor de watervoorziening op. Het belangrijkste is dat het gezuiverde afvalwater geschikt is voor irrigatie van gewassen en herstel van de grondwaterstanden. Het water is zelfs van drinkwaterkwaliteit.”
Op kleine schaal getest
De innovatie is de afgelopen jaren op kleine industriële schaal getest in het Water Experiment Center Twente (WECT). Dat is een proefhal op de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Glanerbrug van Vechtstromen. Hierbij werken Hogeschool Saxion, Waterschap Vechtstromen en een aantal bedrijven waaronder NXF samen.
“Wij hebben bij het WECT duurtesten uitgevoerd”, zegt Futselaar. “De membranen van NXF blijken onder diverse omstandigheden voldoende medicijnresten te verwijderen volgens de toekomstige eisen. Holle vezel membraan nanotechnologie is in principe gereed voor productie. Dat willen we nu definitief aantonen met een demonstratie-installatie. Deze zal vijfentwintig keer groter worden dan de testinstallatie bij het WECT en tien keer groter dan de installatie in de Waterfabriek in Wilp, waar dezelfde membranen op industriële schaal worden getest.”
Grote rol van onderwijs
De onderwijsketen wordt nadrukkelijk betrokken bij de demonstratie-installatie. Belangrijk omdat de watertechnologiesector grote behoefte heeft aan personeel, stelt Futselaar. “Zowel studenten van Saxion als studenten Laboratorium- en Procestechnologie van ROC van Twente zullen meedoen. Zij kunnen zorgen voor een stukje kwaliteitsbewaking, processturing en aanvullend onderzoek op het gebied van verantwoorde behandeling van de concentraatstroom. Studenten van de Universiteit Twente ontfermen zich over de wetenschappelijke aspecten.”
NXF heeft de nieuwe membranen de afgelopen jaren ontwikkeld op basis van een subsidie vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (in het kader van het EFRO 24Water project). Futselaar vindt het een goed voorbeeld van wat gericht investeren door de overheid oplevert. “Dit heeft geleid tot het snel rijp worden van een veelbelovende technologie. Het zou mooi zijn als we nu de snelheid erin kunnen houden door binnen een à anderhalf jaar een demonstratie-installatie in Enschede te bouwen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het een permanente installatie wordt.”
MEER INFORMATIE
NXF over nanofiltratie
Bestuursakkoord Vechtstromen
Saxion: International Water Technology
Bouw nieuwe waterfabriek in Wilp
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.