In het zuidwesten van Bangladesh zijn grote gebieden ingepolderd. De bodem van de polders daalt en de zeespiegel stijgt. Nieuw onderzoek laat zien dat het gecontroleerd laten overstromen van de polders kan helpen de bodem te verhogen.
De delta van de rivieren de Ganges, de Brahmaputra en de Meghna in Bangladesh is een van ‘s werelds meest kwetsbare gebieden als het gaat om de relatieve stijging van de zeespiegel, dus stijging van de zeespiegel ten opzichte van de bodemhoogte. Dit enerzijds omdat de absolute zeespiegelstijging zelf al bedreigend is voor het land en anderzijds omdat er in de polders in het zuidwesten sprake is van bodemdaling.
Gecontroleerd overstromen
Uit een recent artikel in het tijdschrift Hydrological Processes, geschreven door promovendus Feroz Islam en co-auteurs Hans Middelkoop, Paul Schot, Stefan Dekker en Jasper Griffioen, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en expert-onderzoeker bij TNO, blijkt dat het gecontroleerd laten overstromen van de polders kan helpen om de bodem op te hogen en zo de negatieve gevolgen van de zeespiegelstijging voor te zijn.
Jasper Griffioen“Het zuidwesten van Bangladesh heeft met verschillende problemen te kampen,” legt Griffioen uit. “De zeespiegel stijgt en de bodem in de polders daalt. We hebben het hier over gebieden die in de jaren zestig en zeventig met Nederlandse hulp zijn ingepolderd. Dat was ook zeer succesvol. Het overstromingsrisico is enorm afgenomen. Maar door inpoldering kan het slib niet meer weg. De riviersystemen slibben dicht. En vooral in de laagstgelegen delen van de polder, zie je een gebied ontstaan dat altijd nat is.”
Lange tijd konden de grootste problemen worden vermeden door de polders natuurlijk, met schutsluizen, te laten leeglopen. Maar door de gevolgen van klimaatverandering en problemen bij het onderhoud van sluizen en gemalen, is dat steeds minder succesvol. Griffioen: “Daarom zijn we gaan kijken of het lukt het land op te hogen door de polders gecontroleerd te laten overstromen. Door twee doorgangen te gebruiken, lukt het ook om de sedimentatie gelijkmatig over het gebied te laten verspreiden.”
Hoeveelheid sediment
Uit de simulaties bleek dat gecontroleerd overstromen voor dit specifieke gebied een succesvolle aanpak kan zijn, meent Griffioen. “Het principe is breder inzetbaar, maar de kenmerken van de streek die wij hebben onderzocht zijn heel specifiek. De hoeveelheid sediment die deze rivieren afzetten is vele malen hoger dan bijvoorbeeld de Rijn of de Missisipi. Die hoeveelheid betekent dat je de polder slechts een jaar of bij één moesson onder water moet zetten. Dan hoef je voorlopig niet meer terug te komen. In andere gebieden zou je het vaker moeten doen om hetzelfde resultaat te krijgen.”
Volgens Griffioen is het land Bangladesh heel bewust bezig met het op orde krijgen van de waterbeheersystemen. Tegen het gecontroleerd laten overstromen bestaat echter wel weerstand bij de bevolking. “Dat is ook begrijpelijk, want voor een landelijk gebied is het dichtbevolkt.”
De mensen die er wonen, gebruiken de polders om rijst voor eigen gebruik te verbouwen of garnalen te kweken voor de export. “Die zijn huiverig om hun polders, ook al is het tijdelijk, onder water te laten zetten. Uit ons onderzoek blijkt echter dat de overstromingen geen invloed hebben op de bodemvruchtbaarheid. Zo kunnen we hopelijk een van de grootste angsten van de bewoners wegnemen en toch een oplossing aanbieden voor een probleem dat hen bedreigt.”
MEER INFORMATIE
Het artikel: ‘Spatial and seasonal variability of sediment accumulation potential through controlled flooding of the beels located in the polders of the Ganges-Brahmaputra-Meghna delta of Southwest Bangladesh’
Meer informatie over de achtergronden van het onderzoek op de site van NWO