Bij de helft van het aantal metingen troffen onderzoekers van het project Schone Rivieren kleine plastic korrels, ofwel nurdles, aan. Het daadwerkelijke aantal ligt volgens hen nog hoger.
Dat blijkt uit de resultaten van het tweede rivierafvalonderzoek langs de Maas en de Waal in 2018, die onlangs zijn gepresenteerd. De initiatiefnemers van Schone Rivieren, IVN Natuureducatie, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee, inventariseren samen met vrijwilligers het soort afval op de rivieroevers.
In totaal troffen zij vorig jaar bijna 77.000 stuks afval aan, waarvan 84 procent uit plastic bestaat. Op bijna de helft van het aantal plekken (43 procent) werden bovendien zogenaamde nurdles aangetroffen, een halffabrikaat voor plastic producten. Het daadwerkelijke aantal ligt volgens de onderzoekers veel hoger, omdat er alleen op de hoogste hoogwaterlijn wordt verzameld.
''Dit duidt op lekkage bij de bron’’, zegt IVN-woordvoerder Annemijn van Hilten. ''Die bolletjes zijn heel gevaarlijk voor dieren, want die zien het voor voedsel aan. Maar voor ons is het vooral ook een teken om in gesprek te gaan met het bedrijfsleven: hoe kunnen we dit voorkomen?’’
Hotspots
In de top vijftien staan verder sigarettenfilters, piepschuim en wattenstaafjes. Ook werden weer bijzondere vondsten gedaan, zoals een usb-stick, een kapstok, een stofzuigermondstuk en een badkamertegel.
De resultaten zijn volgens Schone Rivieren lastig te vergelijken met die uit 2017, toen voor het eerst onderzoek werd gedaan. Toen gingen slechts 30 vrijwilligers op pad, nu waren dat er 221.
Wel rolden er uit dit onderzoek tien ‘hotspots’ waar de ergste vervuiling werd aangetroffen: meer dan 1200 items over een lengte van 100 meter. De meeste hotspots lagen langs de Maas, met als topper een trace in Limburg waar 8892 items werden geteld. Het ging vooral om stukken plastic, piepschuim en voedselverpakkingen.
Plasticvrije rivierdelta
De komende jaren willen de initiatiefnemers het project uitbreiden tot alle rivieren in Nederland. Dat is mogelijk dankzij een gift van 1,9 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. ‘’We zijn druk bezig met de plannen’’, aldus Van Hilten.
Volgens IVN, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee laten de resultaten van het onderzoek duidelijk zien dat de rivieren enorm zijn vervuild. En via de rivieren belandt het plastic uiteindelijk in zee. De partijen pleiten daarom voor een aanpak bij de bron, zoals de invoering van statiegeld op kleine flesjes en het leggen van meer verantwoordelijkheid bij producenten. Hun ambitie is een plasticvrije rivierdelta in 2030.
Behalve metingen organiseert Schone Rivieren ook regelmatig opruimacties. Dat gebeurt elders in het land ook al, bijvoorbeeld onder de noemer Schone Schelde. Daarmee willen de initiatiefnemers graag samenwerken, zegt Van Hilten.
Rijkswaterstaat
Bij de presentatie van de onderzoeksresultaten kondigde Rijkswaterstaat aan ook op samenwerking in te zetten. ‘’Dit is het moment om de initiatieven die er zijn te verbinden aan de beleidsvorming op plastic zwerfafval in rivieren’’, verklaarde adviseur Wilma Middel van Rijkswaterstaat. Zij is in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bezig met het ontwikkelen van beleid hiervoor.
Rijkswaterstaat faciliteert rivierschoonmakers al met de zwerfafvalophaalregeling, door het verzamelde afval kosteloos af te voeren en te verwerken.
MEER INFORMATIE
Resultaten rivierafvalonderzoek 2018
Rivieren meest vervuild door plastic verpakkingen
Nieuwe maatregelen tegen plastic in rivieren
Zeeuwse organisaties werken samen aan Schone Schelde
