secundair logo knw 1

Ruim duizend burgerwetenschappers doen mee aan het rivierafvalonderzoek I foto: Schone Rivieren

Tijdens de voorjaarsmeting van het initiatief Schone Rivieren vonden vrijwilligers op 70 procent van de oevers stukjes piepschuim: gemiddeld 80 per honderd meter. Piepschuim is een van de drie afvalsoorten die het vaakst worden aangetroffen. IVN Natuureducatie, Stichting De Noordzee en Plastic Soup Foundation, de partijen achter Schone Rivieren, pleiten voor betere wet- en regelgeving.

Ruim duizend burgerwetenschappers trekken er tweemaal per jaar op uit om in het kader van Schone Rivieren afval op rivieroevers te meten. De meest recente ronde vond plaats tussen 15 februari en 15 maart en de resultaten van deze voorjaarsmeting zijn vandaag gepubliceerd in een factsheet. Het onderzoek is uitgevoerd langs alle grote rivieren van Nederland. In totaal zijn op 418 oevers bijna 127.000 stukken afval geregistreerd. 

Dat komt neer op gemiddeld 304 stuks per honderd meter. Het aantal is relatief laag vergeleken met wat bij eerdere voorjaarsmetingen is geconstateerd. Volgens de factsheet is hiervoor geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Zestien oevers worden als hotspot aangemerkt. Op deze locaties waarvan de meeste zich in Limburg en rondom Rotterdam bevinden, zijn meer dan 1.200 stuks afval per honderd meter aangetroffen.

Voornamelijk plastic afval
Bijna 91 procent van het afval bestaat uit plastic. Stukjes plastic – inclusief piepschuim – waarvan de bron onbekend is, worden het meest gevonden. Onherkenbare stukjes piepschuim komen op 70 procent van de onderzochte oevers voor en er zijn gemiddeld 80 stukjes op honderd meter oever aanwezig. De vrijwilligers registreerden op meer oevers stukjes zacht en hard plastic die kleiner zijn dan vijftig centimeter. De aantallen zijn echter gemiddeld lager dan bij piepschuim (zie tabel).

Piepschuim Schone rivierenGevonden piepschuim (foto: Schone Rivieren)

Ondefinieerbare stukken piepschuim staan sinds het begin van de metingen in 2018 in de top 15 van meest gevonden afvalsoorten en sinds het voorjaar van 2020 altijd in de top 3. Dat kan te maken hebben met de uitbreiding van het onderzoek, wordt aangegeven in de factsheet. Waar vroeger alleen metingen werden uitgevoerd bij de Maas en de Rijn, gebeurt dit de laatste twee jaar ook bij de andere grote Nederlandse rivieren. Daar spoelt mogelijk meer piepschuim aan.

Overal verspreiding van piepschuim
Piepschuim heeft officieel geëxpandeerd polystyreen (EPS) en wordt ook tempex genoemd. Het materiaal wordt onder andere gebruikt voor isolatie en verpakkingen. Projectleider Joost Barendrecht van Schone Rivieren licht toe waarom zoveel piepschuim belandt op de oevers van de grote rivieren.

“Piepschuim wordt gemakkelijk door de wind meegenomen en het blijft drijven, waardoor het zich overal verder verspreidt. Uiteindelijk komt het dan in de rivieren terecht en daarom vinden we het zoveel terug langs de oevers. Bovendien brokkelt het natuurlijk ontzettend makkelijk af in kleine stukken of in bolletjes. Dat maakt ook het opruimen moeilijk.”

Nog nauwelijks wet- en regelgeving
Volgens IVN Natuureducatie, Stichting De Noordzee en Plastic Soup Foundation veroorzaakt piepschuim veel direct dierenleed. Zo worden de kleine stukjes en bolletjes door vogels aangezien voor voedsel en blijven ze steken in de maag. De drie organisaties wijzen erop dat er nog nauwelijks wet- en regelgeving is om vervuiling met piepschuim te voorkomen. Daarom roepen zij de overheid op hiermee vaart te maken. De invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes is hiervoor een inspiratie. Tachtig procent wordt nu ingeleverd en daardoor zijn er tijdens de laatste meting minder flesjes gevonden.

Het is ook belangrijk dat het bedrijfsleven het piepschuimprobleem erkent en met oplossingen aan de slag gaat, zegt Barendregt. “Er zijn al mooie voorbeelden van bedrijven, die maatregelen nemen om verwaaiing van piepschuim op hun terrein of op bouwplaatsen tegen te gaan. Zij nemen zelf al verantwoordelijkheid, maar zolang er geen duidelijke regelgeving vanuit de overheid is zal dit nooit op grote schaal gebeuren. Ook zie je dat er alternatieven in de verpakkingsindustrie ontstaan. Het kan dus anders.” Schone Rivieren organiseert in oktober een hackathon voor nieuwe oplossingen.

Top 15 afvalsoorten voorjaarsmeting Schone Rivieren 2022 
Top 15 van gevonden afvalsoorten I Bron: Factsheet voorjaarsmeting 2022 Schone Rivieren

Typ je reactie...
Je bent niet ingelogd
Of reageer als gast
Loading comment... The comment will be refreshed after 00:00.

Laat je reactie achter en start de discussie...

(advertentie)

Laatste reacties op onze artikelen

wat een briljante toepassing: nu nog de vraag hoe specifiek die taal is of kan worden...
Voor mij is het onbegrijpelijk dat de leiding van deze bedrijven niet zou begrijpen wat ze doen. Is het dan toch onkunde of wentelen ze de kosten gemakkelijk af op de overheid?
Breng het toezicht op alle lozende bedrijven terug onder het gezag van de waterdiensten als Rijkswaterstaat en de Waterschappen. Daar zit de expertise op dit gebied. We staan met de waterparagraaf voor een enorme opgave, en de uitdaging is beter op zijn plaats bij de waterdiensten.
@Fred SandersIk denk dat wetenschappers te veel willen onderzoeken om hun studenten lesstof te verschaffen en moet daarbij steeds denken aan de Eierlandse dam en prof. Marcel Stive. 25 jaar geleden wist hij al dat er vóór en áchter deze 850 meter lange strekdam begrijpelijke stromingsproblemen waren, die stromingsreacties zijn er nu nog. kustverdediging.nl 
@JacobsTja, wat zal ik zeggen, ik mis in Jos zijn verhaal over de de grote hoeveelheid Escherichia coli bacterie die in het grondwater zit, zelf al op meer dan 30 meter diepte, en ook mis ik de hoeveelheid ijzer en mangaan die in het grondwater zit, en dit alles kost veel om het eruit te halen, tot op heden wordt mijn grondwater afgekeurd en dat al tot 4 keer toe.
Dus, bezint eer gij begint, en complexe filter systemen zijn nu niet bepaald goedkoop in aanschaf maar vragen ook onderhoud. En laten we het een hebben over die andere stofjes, zoals medicijnen, ook deze dringen diep door in de grond, en deze zijn niet zo gemakkelijk eruit te halen, persoonlijk ben ik niet zo blij met een chemokeur van een ander... Mvg John