Nederland staat voor een grote uitdaging om de nieuwe Europese doelstelling te halen die erop is gericht om stedelijke uitbreiding af te bouwen. De Europese ambitie is dat de groei van het stedelijk ruimtebeslag in 2050 nul is.
De Europese Commissie komt dit jaar met dit zogeheten principe No Net Land Take (NNLT), zo is de verwachting. Het principe wordt onderdeel van een wet om de bodem en ecosystemen gezond te houden.
Een en ander staat in ‘een quickscan-analyse’ die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft gemaakt. Het bureau was gevraagd om de mogelijke impact van NNLT op de ruimtelijke ordening in Nederland in kaart te brengen.
Die is gezien de ruimtelijke opgave aanzienlijk. Volgens het bureau kan het genoemde principe van invloed zijn op de ‘tientallen ruimtelijke programma’s’ die nu worden opgesteld om invulling te geven aan maatschappelijke opgaven als hernieuwbare energieproductie, klimaatadaptatie en woningbouw. “Deze programma’s vragen allemaal om ruimte. NNLT kan de uitvoering van deze programma’s bemoeilijken of juist ondersteunen.”
De slag om de arm die het bureau hierbij maakt heeft ook te maken met de vraag wat Europa precies onder No Net Land Take gaat verstaan. Ook stelt het bureau dat er vraagtekens kunnen worden geplaatst bij de ‘nut en noodzaak’ van Europese regelgeving voor het terugdringen van de ruimtebeslagtoename. Het is de vraag of een harde, generieke NNLT-doelstelling doelmatig is om de bodemkwaliteit te beschermen, ‘vooral als voor een kwantitatieve benadering wordt gekozen’.
Het principe kan zelfs andere ambities zoals de verduurzaming van gebouwen en het realiseren van hernieuwbare energie in de weg staan, aldus het bureau.
Nederland is de afgelopen jaren relatief het meest verstedelijkt van alle 27 EU-landen, stelt het bureau vast. Tussen 2000 en 2018 is er in Nederland per saldo 64.000 hectare aan woningen, bedrijven, bouwterreinen, infrastructuur, parken en recreatiegebieden bijgekomen. Maar ook is het zo dat in Nederland nauwelijks op natuurgrond wordt gebouwd, aldus het bureau.