Particulieren zijn de afgelopen jaren in hun eigen tuin meer bestrijdingsmiddelen gaan gebruiken. Dat concludeert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in een analyse van de verkoopcijfers. De Green Deal die de overheid en brancheorganisaties hierover sloten, lijkt nog weinig uitgehaald te hebben.
Juist in 2017, het jaar van de Green Deal, was er een flinke stijging te zien. In 2018 en 2019 nam die weer af, maar de totale hoeveelheid verkochte gewasbeschermingsmiddelen was in 2019 nog altijd hoger dan in de jaren 2014 tot 2016, zo constateert het RIVM. Dat heeft zijn weerslag op de waterkwaliteit.
De stijging komt vooral doordat particulieren meer middelen tegen insecten gebruiken; tussen 2014 en 2019 was sprake van een verdubbeling. Een verklaring kan het RIVM niet geven. "Mogelijk is het weer hier een factor", suggereren de onderzoekers, die voor vervolgonderzoek pleiten.
De hoeveelheid (in liters) gebruikte middelen tegen onkruid bleef tussen 2014 en 2019 gelijk. Er werden hiervoor wel steeds meer bestrijdingsmiddelen op basis van organische zuren ingezet en minder op basis van glyfosaat.
Meer azijn
Uit aanvullend consumentenonderzoek blijkt dat twee op de vijf Nederlanders met een tuin helemaal geen onkruidbestrijdingsmiddelen gebruiken. Zij trekken het ongewenste gewas er met de hand uit of laten het staan.
Het aantal tuinbezitters dat onkruidbestrijdingsmiddelen gebruikt is iets afgenomen, maar in plaats daarvan wordt wel steeds meer azijn gebruikt. Dit kan eveneens schadelijk zijn voor mens en milieu, zo waarschuwen de onderzoekers.
De Europese Unie en de Nederlandse overheid willen het particulier gebruik van bestrijdingsmiddelen in tuinen verminderen. Daarom maakten de Nederlandse overheid en diverse brancheorganisaties hierover in 2017 ook afspraken in de Green Deal ‘Verantwoord particulier gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’.
Het streven is dat particuliere tuinbezitters ziekten, plagen en onkruid vooral aanpakken met gronddoek, schoffels en andere niet-chemische methoden. “Uit de resultaten blijkt dat de maatregelen in de Green Deal niet hebben geleid tot een verminderd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen door particulieren”, concludeert het RIVM in dit onderzoek.
Discounters
Dat besluit met het advies om een eventuele informatiecampagne te richten op tuincentra en bouwmarkten, omdat daar de meeste consumenten bereikt worden.
Verder suggereren de onderzoekers om de verkoop van bestrijdingsmiddelen in discounters aan te pakken, omdat mensen daar verleid worden tot impulsaankopen.
Ook pleiten ze voor een duidelijker scheiding tussen de verkoop aan particulieren en agrariërs. De eersten kopen nu soms grote verpakkingen, die voor professioneel gebruik bedoeld zijn en niet voor de eigen achtertuin.
Begin deze week kwam het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit met het 'Uitvoeringsprogramma gewasbescherming 2030'. Dat moet het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw terugdringen.
MEER INFORMATIE
RIVM-rapport ‘Particulier gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’
Green Deal ‘Verantwoord particulier gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’
