Er is extra inzet nodig om de waterkwaliteit een boost te geven, want anders worden de waterkwaliteitsdoelen niet gehaald. Hans Oosters, voorzitter van de Unie van Waterschappen, pleitte vanmiddag op de Waterschapsdag voor strakke gezamenlijke harde afspraken om verdere verbetering van de waterkwaliteit te realiseren. Die harde afspraken moeten er voor de zomer zijn.
De UvW-voorzitter stelde voor om de Delta-afspraak waterkwaliteit ‘op inhoud en organisatie met elkaar vast te stellen’. De waterkwaliteit geeft nog steeds reden tot zorg, aldus Oosters. Het halen van de waterkwaliteitsdoelen van de Europese Kader Richtlijn Water (KRW) lijkt buiten bereik te blijven, aldus de bestuurder.
De waterschappen meten stagnatie in het bereiken van de gestelde doelen, stelde Oosters die onder zijn toehoorders minister Cora van Nieuwenhuizen wist. De belasting met gewasbeschermingsmiddelen, mest, nieuwe chemische stoffen en medicijnresten dreigen een onneembare barrière te vormen voor de KRW-doelen die voor 2027 zijn afgesproken.
Vingers tussen de deur
Oosters: “Waterbeheerders zijn bezig met de voorbereiding van de derde en laatste beheerperiode van de KRW en zien zich bij ongewijzigd beleid en onvoldoende harde afspraken voor de vraag gesteld of doelen moeten worden verlaagd om niet in 2027 met de vingers tussen de deur te komen. Dat kan en mag niet de bedoeling zijn!”
De Unie van Waterschappen wil daarom op korte termijn de Delta-aanpak Waterkwaliteit omzetten in een harde Delta-afspraak, stelde Oosters. Die moeten er wat hem betreft voor de zomer van dit jaar komen. “Overheden, drinkwaterbedrijven, agrariërs, natuurterreinbeheerders, bedrijfsleven en industrie moeten nu gezamenlijk de stap zetten om de uit alle onderzoeken aanbevolen maatregelen te prioriteren. We kunnen niet alles doen en niet alles is even effectief. We moet dus met elkaar kiezen. Hier gaat de 80-20-regel op. Wanneer wij 20 porcent van de mogelijke maatregelen kiezen die ons 80 procent beter doelbereik geven, dan kiezen we slim en doelmatig.”
Afspraak is afspraak
En vervolgens geldt: afspraak is afspraak, zei Oosters. Waarbij elke partij zijn verantwoordelijkheid neemt en de bronbenadering als uitgangspunt geldt. Een gezamenlijke aanpak is volgens de UVW-voorzitter cruciaal: “Een gedeelde prioriteitstelling, een gedeelde regie, een gedeelde uitvoering, een gedeelde monitoring levert maatschappelijk gezien het beste totaalresultaat. De interbestuurlijke afspraken op het terrein van hoogwaterbescherming, zoetwater en klimaatadaptatie zijn voorbeelden op ons eigen terrein dat zo’n aanpak werkt.”
Dat de voorzitter van de waterschappen oproept om tot harde afspraken te komen is niet nieuw. Deze keer drong de UvW-voorzitter ook aan op verbinding en voorzetting van de samenwerking die al is ingezet met onder met de investeringsagenda ‘Naar een duurzaam Nederland’ van waterschappen, gemeenten en provincies.
Testcase
Oosters toonde zicht positief over de wijze waarop het nieuwe kabinet inspeelt op die gezamenlijke ambities en plannen. “De totstandkoming van een interbestuurlijke afspraak over klimaatadaptatie is de komende weken in dat opzicht een testcase.”
De inhoud van de afspraken staat dankzij het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie al goeddeels vast, stelde Oosters. “Nu is het van belang om voldoende middelen ter beschikking te krijgen om concrete innovatieve en voorbeeldprojecten in gemeenten die in samenwerking met het waterschap tot stand komen te voorzien van cofinanciering.”
Ook is het belangrijk om snel de bouwregelgeving tegen het licht te houden, aldus Oosters. "En de gemeentelijke stresstesten op klimaateffecten zullen een goede input gaan vormen voor de nieuwe Omgevingsvisies. De stresstest is de watertoets 2.0. Wij zijn daar blij mee!"
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.