Net zoals dat in Nederland het geval is, bevat het oppervlakte- en grondwater in Vlaanderen nog altijd te veel nitraat en fosfaat. De afname van de nutriënten is gestagneerd. Er zijn extra en gerichte maatregelen nodig om een duidelijke verbetering te realiseren.
Dat stelt bestuurder Toon Denys van de Vlaamse Landmaatschappij in het Mestrapport dat de maatschappij jaarlijks uitbrengt over het mestbeleid en de milieukwaliteit.
Het evaluatierapport richt zich deze keer op de resultaten van het 5e mestactieprogramma (MAP5) in Vlaanderen. Dat programma loopt tot 2018. Uit het rapport blijkt dat er in de afgelopen vier jaren, de looptijd van het actieprogramma, een status quo is opgetreden, met als gevolg dat er onvoldoende sprake is van verbetering van de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater.
Niet toereikend
Middels het in 5e mestactieprogramma vormgegeven mestbeleid wordt de diffuse verontreiniging van oppervlakte- en grondwater door de land- en tuinbouw aangepakt, conform de Europese Nitraatrichtlijn. De doelstellingen van MAP5 worden bij lange na niet gehaald, ook al zijn er regionaal wel grote verschillen.
In 21 procent van de MAP meetpunten in het oppervlaktewater is een overschrijding van de drempelwaarde van 50 mg nitraat per liter gemeten. Dat percentage zou volgens de doelstelling van MAP5 in 2018 maximaal vijf mogen zijn.
De fosfaatnorm werd in het winterjaar 2016-2017 in 67 procent van de metingen overschreden. Dat lijkt iets beter dan de drie voorgaande jaren, stelt het Mestrapport, maar daar wordt wel de kanttekening bij geplaatst dat het verschil tussen praktijksituatie en doelstelling nog groter is dan voor nitraat. De in het verleden opgebouwde fosfaatvoorraad in de bodem en het riviersediment zal nog jaren van invloed zijn op de normoverschrijdingen.
Grondwater
De grondwaterkwaliteit vertoont grote regionale verschillen. Tijdens de evaluatieperiode 2013-2016 werd een daling van gemiddelde nitraatconcentratie in de bovenste filter vastgesteld bij 14 van de 38 hydrogeologisch homogene zones, aldus het rapport. Positief is de verdere verbetering in sommige grote zones, staat in het Mestrapport. “Voor 4 zones blijft de situatie min of meer stabiel. In 10 van de 38 zones treedt volgens de trend een lichte stijging op.”
Met de vaststelling dat de concentraties nutriënten in opper- en grondwater nog te hoog zijn, worden in Vlaanderen dezelfde conclusies getrokken als in Nederland. Hier stelde de Commissie voor de milieueffectrapportage vorige week in een rapport vast dat de maatregelen in het zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn onvoldoende zijn om de gestelde milieudoelen van de Nitraatrichtlijn, Grondwaterrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water op tijd te halen.
De commissie trok de conclusie dat er grote stappen moeten worden gezet in het Nederlandse mestbeleid om de doelen te halen. De aanbeveling van de Vlaamse Landmaatschappij dat er in Vlaanderen extra en gericht maatregelen nodig zijn om verbetering te bereiken is een soortgelijke boodschap.
Meer informatie over mestbeleid
Lees het mestrapport van de Vlaamse Landmaatschappij over het 5e Mestactieprogramma in Vlaanderen.
Het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw voorziet een strenger mestbeleid.
De onafhankelijke Commissie voor de milieueffectrapportage in Nederland vindt het 6e actieprogramma Nitraatrichtlijn ontoereikend.