Wat doet opwarmend water precies met vissen? Onderzoekers van de Radboud Universiteit ontdekten dat grotere vissen sneller in ademnood komen dan kleine. Ook blijken zoetwatervissen beter bestand tegen zuurstofarm water dan zeevissen.
De onderzoekers publiceren daarover deze week in het tijdschrift Global Change Biology. Ze willen uiteindelijk kunnen voorspellen welke vissoorten in gevaar komen bij veranderingen in het water door klimaatopwarming en door industriële vervuiling.
Water bevat daardoor steeds minder zuurstof en dat is een groot probleem voor vissen en ander dierlijk waterleven, zo stellen ze. In warmer water hebben vissen bovendien meer zuurstof nodig om te kunnen overleven. Daarnaast kan stikstof in het water (bijvoorbeeld nitraat en nitriet) zorgen voor minder zuurstoftransport in het bloed.
Biologen denken verschillend over de rol van zuurstof in de reactie van vissen op warmer water, stelt onderzoeker Wilco Verberk in een toelichting van de Radboud Universiteit.
"Er zijn veel verschillende zuurstofhypotheses en deze worden allemaal fel bediscussieerd. Het probleem is dat de verschillende effecten op één hoop worden gegooid: er wordt bijvoorbeeld gekeken naar hoe vissen reageren op het zuurstofgehalte, maar de temperatuur van het water of de grootte van de vis wordt daarin niet meegenomen. Hierdoor zijn de patronen die gerapporteerd worden variabel."
Membraanoppervlak
Verberk en zijn collega’s maakten wel onderscheid in de verschillende effecten en zetten gegevens over zuurstoftolerantie van 195 vissoorten op een rij. Ze ontdekten dat grotere vissoorten gevoeliger zijn voor lage zuurstofgehaltes, maar alleen als het water warm is. Als het water koud is, zijn het juist de kleine vissen die in de problemen komen.
De onderzoekers zagen een soortgelijk effect voor vissen die relatief grote cellen hebben. Kleine cellen hebben bijvoorbeeld relatief meer membraanoppervlak, dat nodig is om zuurstof op te nemen, aldus de onderzoekers. Tegelijk is er wel meer zuurstof nodig om kleine cellen te onderhouden.
Algen
Ook ontdekten de onderzoekers verschillen tussen zoetwatervissen en zeevissen. De eerste soort blijkt toleranter te zijn voor zuurstofarm water dan de tweede. "Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat zoetwatervissen in hun evolutionaire geschiedenis meer selectie hebben ondervonden", aldus Verberk.
"In oceanen is de temperatuur vrij stabiel, maar in zoet water worden vissen vaker geconfronteerd met hogere temperaturen. Ook fluctuaties in zuurstof zijn sterker in rivieren en vooral in meren, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van algen."