Wereldwijd kan vier vijfde van de stedelijke bevolking later deze eeuw te maken krijgen met matige tot sterke waterverontreiniging. Met geavanceerde zuiveringstechnieken is hieraan wat te doen, maar zeker in Afrika blijft de beschikbaarheid van schoon water een groot probleem. Dit blijkt uit een vooral Nederlands onderzoek waarin de situatie bij ruim tienduizend rivieren is bekeken.
De druk op schoon water neemt volgens de onderzoekers toe, omdat steeds meer mensen in steden gaan wonen. Dat vormt een bedreiging voor het halen van de duurzame ontwikkelingsdoelen 6 (verzeker toegang tot duurzaam beheer van water en sanitatie voor iedereen) en 11 (maak steden en menselijke nederzettingen inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam).
Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR), Open Universiteit, Universiteit Utrecht, Planbureau voor de Leefomgeving, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en een Chinese kennisinstelling. Zij hebben de effecten van verstedelijking op de verontreiniging van rivieren bekeken. Daarbij is de toestand in 10.226 rivieren wereldwijd onder de loep genomen.
Combinatie van verontreinigingen bekeken
Er zijn vijf scenario’s uitgewerkt voor watervervuiling in 2010, 2050 en 2100, rekening houdend met sociaaleconomische ontwikkelingen en verschillende niveaus van verstedelijking en efficiëntie van afvalwaterzuivering (zie figuur). In eerdere studies lag de focus op afzonderlijke verontreinigende stoffen. Dat heeft volgens de onderzoekers waarschijnlijk geleid tot een onderschatting van de impact van verstedelijking op waterverontreiniging.
Zij hebben daarom een combinatie van meerdere typen gekwantificeerd: nutriënten, microplastics, een chemische stof (triclosan) en een ziekteverwekker (Cryptosporidium). De onderzoekers stellen vast dat als het scenario van sterke verstedelijking werkelijkheid wordt, straks ongeveer 80 procent van de wereldbevolking leeft in deelstroomgebieden met meerdere typen watervervuiling. In veel gebieden is het echter technisch wel mogelijk om toekomstige verontreiniging te voorkomen door geavanceerde methoden van afvalwaterzuivering.
Veel grotere vervuiling in Afrika
Momenteel is er sprake van een ernstige vervuiling van rivieren in Europa, Zuidoost-Azië en Noord-Amerika, maar de onderzoekers constateren een verschuiving. Zo kunnen veel rivieren in Europa en Noord-Amerika schoner worden. In Afrika dreigt het juist de verkeerde kant op te gaan. Hier kan de waterverontreiniging aan het eind van de eeuw zelfs elf tot achttien keer hoger zijn dan in 2010, mede als gevolg van een sterke bevolkingsgroei. Daardoor blijft het halen van de duurzame ontwikkelingsdoelen een forse uitdaging.
Volgens Maryna Strokal, onderzoeker watersystemen bij WUR, is Afrika momenteel verantwoordelijk voor minder dan 5 procent van de wereldwijde riviervervuiling. “In het scenario met sterke verstedelijking kan dit doorgroeien tot 50 procent. Deze ontwikkeling moeten de overheden serieus nemen. Dat we in kaart kunnen brengen wat de effecten van de verstedelijking op waterkwaliteit gaat zijn, zorgt er hopelijk voor dat er op tijd een aanpak klaar ligt.”
Beeld van hoe de riviervervuiling (een of meerdere typen van verontreiniging) verandert in drie periodes en volgens vijf scenario's. In deze scenario's wordt lage, matige of hoge verstedelijking gecombineerd met een laag, matig of hoog niveau van beheer van watervervuiling. (Bron: onderzoeksartikel in npj Urban Sustainability)
MEER INFORMATIE
WUR over het onderzoek
Publicatie npj Urban Sustainability
H2O Actueel: plastic vervuiling
