Waterschap Vechtstromen en onderzoeksinstituut Deltares starten in Twente een onderzoek naar de maaiveldafvoer, regenwater dat niet in de bodem infiltreert. “We willen de omvang in kaart brengen en beter begrijpen welke factoren bepalend zijn.”
Als regenwater niet in de bodem wegzakt, maar blijft staan in plassen of direct over het maaiveld naar de sloot spoelt, is er sprake van maaiveldafvoer. “Dit stelt het waterschap op twee manieren voor problemen”, zegt Eva Schoonderwoerd, onderzoeker bij Deltares.
Maaiveldafvoer kan tot een piekbelasting bij de waterafvoer leiden, omdat de vertragende werking van de bodem als het ware wordt overgeslagen. “Ook speelt een probleem voor de waterkwaliteit. Nutriënten uit de toplaag van de bodem spoelen van het veld naar de sloot. Het op deze manier uitspoelen van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen kan weer zorgen voor slechtere gewasgroei en dat is een mogelijk probleem voor agrariërs.”
Voor het onderzoek, dat Deltares samen met Wageningen Environmental Research en Bakelse Stroom gaat uitvoeren en twee jaar zal lopen, worden nu agrariërs gezocht waar dit probleem speelt. “We willen op minimaal 30 percelen metingen verrichten, bijvoorbeeld naar de infiltratiecapaciteit van de bodem, de grondwaterstand en de samenstelling van de bodem. Maar eerst willen we een ronde met telefonische interviews houden om informatie te verzamelen over de aard van de problemen bij de agrariërs.”
In 2016 werd in opdracht van waterschap Vechtstromen al een risicokaart op regionale schaal ontwikkeld. Het doel van dit onderzoek is volgens Schoonderwoerd om deze kaart in het veld te testen en om op lokale schaal te analyseren waardoor maaiveldafvoer optreedt en vervolgens ook te bekijken welke maatregelen al genomen kunnen worden.
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.