Niet het gebruik van glyfosaat als onkruidbestrijder in de landbouw, maar afvalwater uit rioolwaterzuiveringen is een dominante bron van de glyfosaatconcentraties in Europese rivieren. Dat stellen onderzoekers van de Universiteit Tübingen in Duitsland.
De bevindingen zijn gepubliceerd in een artikel dat is verschenen in het tijdschrift Water Research. De onderzoekers brachten in een meta-analyse middels lange termijn-tijdreeksen de concentraties van glyfosaat en het afbraakproduct aminomethylfosfonzuur (AMPA) op ongeveer 100 locaties in de VS en Europa in kaart.
Op basis van de verzamelde data stellen ze dat de concentraties van glyfosaat in Europese rivieren niet overeenkomen met het seizoensgebonden gebruik van het middel in de landbouw. In de VS is dat patroon wel te zien, wat volgens de onderzoekers wijst op landbouwgebruik van glyfosaat als dominante bron in Amerika. In Europese rivieren is, aldus de onderzoekers, sprake van ‘vrij hoge en constante massafluxen van glyfosaat’, zelfs tijdens lange droge zomers en buiten de perioden dat herbiciden worden gebruikt in de landbouw.
De onderzoekers zien in Europa stedelijk afvalwater als ‘een zeer belangrijke bron’ van deze concentraties. Dat heeft te maken met aminopolyfosfonaten, stoffen die veel worden gebruikt in Europese wasmiddelen. De hypothese is dat glyfosaat wordt gevormd in afvalwaterzuiveringsinstallaties uit deze wasadditieven en daarmee de bron zijn van de concentraties in de Europese rivieren. In de VS doet deze hypothese geen opgeld, omdat Amerikaanse wasmiddelen nauwelijks aminopolyfosfonaten bevatten.
Daar komt bij dat de Europese rivieren worden beïnvloed door afvalwater dat door rwzi’s wordt geloosd. De onderzoekers stellen vast dat glyfosaatconcentraties stijgen bij het passeren van een lozingspunt van een rwzi en afnemen met de afstand tot de volgende rwzi stroomopwaarts.
Deze bevindingen suggereren dat beperkingen of verboden op het gebruik van glyfosaat als herbicide mogelijk niet voldoende zijn om de concentraties in het oppervlaktewater significant te verminderen, aldus de onderzoekers.
De toxiciteit van glyfosaat voor mens en milieu wordt al jaren onderzocht (en betwist), maar dat heeft tot dusverre niet tot eensluitende conclusies geleid over de schadelijkheid. Gebruik van de herbicide is in de VS en ook Europa nog steeds toegelaten. Er wordt verwacht dat de verkoop van de onkruidbestrijder in 2025 wereldwijd 900.000 ton zal bedragen, schrijven de Duitse onderzoekers.
De vraag is of dat dan komt door alleen de waterkwaliteit of dat het komt omdat we, bijvoorbeeld, gewoon gruwelijk dicht bevolkt zijn en ik al heel wat weilanden en dergelijke omgezet heb zien worden in woningen.
Mijn idee is overigens niet om te infiltreren in bestaande vennen - dat zou inderdaad de ecologie van die vennen veranderen – maar in aangelegde plassen (met een oppervlak minder dan 0,1 procent van de Veluwe). Die vallen droog, enkele dagen nadat infiltratie stopt. Infiltratieplassen hebben landschappelijk gezien wellicht wat waarde (als je saai naaldbos daarvoor kapt), aangaande natuur is die inderdaad beperkt.
Zeg 10 jaar geleden al waarschuwde ik dat we in 2027 in Nederland nooit de KRW doelen gaan halen. Ik betreur het ten zeerste dat ik gelijk ga krijgen. Ik voorspel nu dat we in 2030 met de mond vol tanden staan als Brussel ons vraagt wat onze plannen/maatregelen zijn om de Veluwe natuur en biodiversiteit te herstellen. Zonder fors ingrijpen in de waterbalans van het Veluwemassief gaan we verdroging echt niet bestrijden en zullen beken en sprengen niet structureel meer water voeren. Dat geef ik je op een briefje.