Vlaanderen gaat de lente in met hoge percentages lage grondstanden. Op 62 procent van de meetlocaties zijn de grondwaterstanden zeer laag (30 procent) tot laag (32 procent) voor de tijd van het jaar, blijkt uit de laatste publicatie van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Een uitspraak van de Belgische Raad van State over de grondwateronttrekking door een landbouwbedrijf, zet het Vlaamse grondwaterbeleid verder op scherp.
Vanaf midden december 2020 tot midden februari 2021 namen de percentages hoge tot zeer hoge grondwaterstanden voor de tijd van het jaar gestaag toe. Maar half februari keerde die trend. Sindsdien stijgen de percentages lage tot zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar opnieuw, schrijft VMM.
Ook in meer dan de helft van de meetlocaties van het oppervlaktewaterdebiet worden lage tot zeer lage waarden voor de tijd van het jaar geregistreerd, aldus VMM. Het agentschap rapporteert maandelijks over de kwantitatieve toestand van het freatisch grondwater. Het aantal meetpunten bedraagt 154. De nu gepubliceerde cijfers hebben betrekking op 26 maart.
“We merken op dat er in meer dan de helft van de meetlocaties van zowel grondwaterpeil als oppervlaktewaterdebiet, lage tot zeer lage waarden voor de tijd van het jaar geregistreerd worden. Dat wijst op een drogere toestand dan wat we op het einde van een gemiddelde winter verwachten”, concludeert VMM.
Nieuw hoofdstuk
In de afgelopen vier jaar tonen de grafieken steeds hetzelfde patroon, aldus VMM. Het is illustratief voor de verdroging waarmee Vlaanderen kampt. In reactie op de lage grondwaterstanden ontwikkelt de Vlaamse overheid beleid (Blue Deal) om met vernatting de droogte en waterschaarste structureel aan te pakken.
Vorige maand kondigde de Vlaamse minister van Omgeving Zuhal Demir aan illegale grondwaterboringen strenger aan te pakken. En nu schrijft de Belgische Raad van State een nieuw hoofdstuk in het verhaal van de Vlaamse droogte met een vonnis dat vergaande gevolgen heeft voor het oppompen van grondwater, zo is de analyse.
Het rechtscollege zette in maart een streep door een waterwinningvergunning van een landbouwbedrijf in Turnhout. Vorige week werd het vonnis opgemerkt door de media. De Raad oordeelde dat de aanvrager onvoldoende kon aantonen dat het oppompen geen nadelige invloed zou hebben op de nabijgelegen kwetsbare natuur, het Turnhoutse Vennengebied.
In Vlaanderen is voor elke grondwaterwinning van meer dan 500 kuub per jaar een vergunning nodig. Zo’n vergunning kan afgegeven worden als de grondwaterstand niet meer dan 5 centimeter daalt. Volgens de Raad van State was de onderbouwing daarvan bij deze vergunning niet goed genoeg.
Verstrekkende gevolgen
In reactie op de uitspraak analyseerden Vlaamse media dat de grondwateruitspraak verstrekkende gevolgen kan hebben voor andere vergunningen voor waterwinning in de buurt van beschermde natuur.
Minister Demir denkt dat ook. Ze sluit niet uit dat afgegeven vergunningen worden teruggedraaid. De Standaard tekende haar reactie op: “De beoordeling van nieuwe vergunningsaanvragen voor grondwaterwinning zal door dit arrest strenger moeten. Hoe het met de huidige vergunningen zit, zijn we nog aan het uitzoeken. Er rijst nu ook twijfel of die regel van 5 centimeter voldoende onderbouwd is. Dit raakt de hele regelgeving.”
Daarbij wees de bewindsvrouw erop dat dit vooral slaat op grote, vergunde winningen. Die vind je in de industrie, de drinkwaterproductie en in toenemende mate in de landbouw.
MEER INFORMATIE
Rapportage VMM: Nieuwe resultaten debieten waterlopen en grondwater
H2O actueel: Vlaamse minister wil illegale grondwaterboringen aanpakken
H2O actueel: Vlaanderen investeert eerste €26,9 mln uit droogteprogramma Blue Deal