Het aantal projecten in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer is vorig jaar toegenomen met 68 tot in totaal 425. De stijging was wel lager dan in voorgaande jaren volgens het jaarverslag over 2019.
Schoner en voldoende water en een betere bodem. Dat is het doel van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW). Daarvoor werken boeren en tuinders samen met waterschappen. Het DAW is in 2013 gestart op initiatief van de agrarische ondernemersorganisatie LTO Nederland en wordt ondersteund door het Rijk en de waterschappen.
Het aantal lopende projecten neemt elk jaar toe. Eind 2019 waren er 425 projecten, waarvan 192 in de melkveehouderij en 112 in de akkerbouw. Er zijn 68 nieuwe projecten bijgekomen ten opzichte van 2018. De stijging is wat lager dan in de twee jaren daarvoor. Volgens het jaarverslag komt dit omdat 2019 het laatste formele openstellingsjaar van de Europese subsidieregeling POP3 was. De meeste projecten vinden plaats in Zuid-Nederland: 146. Daarna volgen het westen (104), het noorden (72) en het oosten (62).
Stappen voorwaarts
In een gezamenlijk voorwoord bij het jaarverslag verklaren Claude van Dongen, bestuurder bodem en waterkwaliteit bij LTO Nederland, en Sander Mager, bestuurder van de Unie van Waterschappen, met gepaste trots terug te kijken op 2019. “We hebben met het DAW mooie stappen voorwaarts gezet.”
Zij noemen een aantal ontwikkelingen. “In het afgelopen jaar werkten we actief aan de uitvoering van het 6e Nitraatactieprogramma. Er kwamen steeds meer projecten van de grond in de 34 grondwaterbeschermingsgebieden. We werken hard aan de DAW-impuls, zodat we in 2020 beter inzicht krijgen in de water- en bodemopgaven die er in de verschillende waterschapsgebieden liggen.” Van Dongen en Mager plaatsen wel een kanttekening. “Er is veel in beweging, maar we zijn er nog niet.”
-advertentie-
Kennisoverdracht
De kennis over goed bodembeheer onder de agrariërs groeit, wordt vermeld in het jaarverslag. In 2019 was er in de projecten veel aandacht voor het goed inzaaien van een vanggewas na mais. Dat is vorig jaar verplicht gesteld om nitraatuitspoeling te verminderen. Ook de 34 meest kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden stonden in de picture. Deze gebieden liggen op de zandgronden in Drenthe, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. Agrariërs werken hier aan het verminderen van de nitraatuitspoeling onder gewassen via projecten als Waterwijs Boeren, Bodem UP en Boeren voor Drinkwater. Daarbij is het delen van kennis en ervaringen belangrijk.
In het jaarverslag worden vijf opgaven onderscheiden: vermindering van het verlies van nutriënten (bij 334 projecten), vermindering van verlies van gewasbeschermingsbeschermingsmiddelen (208 projecten), vermindering van schade door droogte (173 projecten), adaptatie in verband met klimaatverandering (141 projecten) en een aanpak voor vernatting (118 projecten). In veel projecten wordt gewerkt aan meedere doelen. Kennisoverdracht is bij elke opgave de maatregel die het meest wordt uitgevoerd. Enkele andere maatregelen die regelmatig voorkomen: extra inspanningen om erfafspoeling tegen te gaan, voorzieningen om bedrijfswater te zuiveren en aanleg van regelbare drainage.
Onderzoek door PBL
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft in 2019 voor het eerst dertig maatregelen van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer meegenomen in de Nationale analyse waterkwaliteit. Onderzoeker Leonard Osté van het PBL vertelt in het jaarverslag dat berekeningen met het Nationaal Watermodel laten zien dat het DAW zeker geen verspilde moeite is. “De reductie van de actuele bemesting door DAW-maatregelen kan variëren van enkele procenten (bij gelijkblijvende ondersteuning met kennis en middelen) tot tientallen procenten als alle boeren de geselecteerde maatregelen zouden uitvoeren. Bovendien kan een reductie in een agrarisch gebied effect hebben op meerdere benedenstroomse wateren.”
Volgens Osté is het wel een uitdaging voor het DAW om het deelnamepercentage omhoog te krijgen. “Hoe meer boeren meedoen, hoe groter de bijdrage aan het verbeteren van het oppervlaktewater.”
Stand van zaken aan het eind van afgelopen jaar (Bron: Jaarverslag 2019 van DAW)
MEER INFORMATIE
LTO-Nederland over DAW in 2019
Jaarverslag op de website van DAW
Ontwikkelingen bij DAW in 2018
H2O-vakartikel over landbouwmaatregelen
Interview met Claude van Dongen (LTO)
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.